Het Agentschap Sociaal-Cultureel Werk wilde met de enquête in het kader van het Ouderenbeleidsplan 2010-2014 van de Vlaamse overheid een beter zicht krijgen op de initiatieven voor ouderen door bibliotheken.

Op de enquête werd gereageerd door 206 bibliotheken. De resultaten (pdf) zijn gespecificeerd naar provincie en naar grootte van het werkgebied (aantal inwoners). De ondergrens voor de categorie 'ouderen' werd daarbij gelegd bij 55 jaar.

Uit de enquête blijkt onder meer dat 80-98% van de Vlaamse bibliotheken op de een of andere manier in de collectie een specifiek aanbod heeft van materialen die veel gebruikt worden door de doelgroep ouderen, in de vorm van daisy-boeken, luisterboeken en/of grootletterboeken. De grootletterboeken zijn daarbij met 98% het best vertegenwoordigd.

In 16% van de bevraagde bibliotheken is sprake van een aangepaste abonnementsprijs voor ouderen, hetzij geheel gratis, hetzij in de vorm van een korting. Daarbij dient opgemerkt te worden dat bij 37% van de respondenten het lidmaatschap sowieso al gratis is voor alle leden.

In het kader van de enquête is ook gevraagd naar specifieke diensten die de bibliotheken aanbieden voor ouderen. Meest genoemd in dit kader: 

• Aparte ledenpassen voor rust- en verzorgingstehuizen (RVT), dienstencentra, ouderenverenigingen et cetera (63%) 
• Boekendienst aan huis (54%)
• Samenwerking met Openbaar Centrum voor Maatschappelijk Welzijn (OCMW) (47%)
• Samenwerking met Luisterpuntbibliotheek en/of Zorgbib Rode Kruis Vlaanderen (46%)
• Bibliotheekmedewerker bezoekt verzorgingstehuizen en dienstencentra (voor uitleningen e.d.) (40%)
• Activiteiten georganiseerd door de bibliotheek in rust- en verzorgingstehuizen of dienstencentra (20%)

Het aantal recreatieve activiteiten dat de bibliotheken gemiddeld organiseren voor deze doelgroep loopt uiteen van 1,58 per jaar in gemeenten tot 10.000 inwoners tot 6,4 per jaar in gemeenten groter dan 50.000 inwoners, waarmee per activiteit gemiddeld uiteenlopend 21,19 (< 10.000) tot 32,34 (> 50.000) ouderen bereikt werden. Het gaat daarbij met name om auteurslezingen, leesclubs voor ouderen, hobbyverenigingen (handwerken, heemkunde etc) en overig (bibliotheekrondleidingen, muziekconcerten, filmvoorstellingen, thema-avonden, koffiemiddagen, vertel- en voorleessessies, vertel- en erfgoedwandeling etc).

Het aantal educatieve activiteiten loopt uiteen van jaarlijks 1,09 (< 10.000) tot 6,4 (in gemeenten van 20.000-50.000 inwoners), waarbij opvalt dat hier het gemiddelde bezoek per activiteit in de kleinste bibliotheken (< 10.000) met 15,74 het hoogst ligt.
Het gaat daarbij vooral om computer- en internetcursussen (resp 73% en 63%) en 'kennismaking met digitale tools en skills' (31%). Verder ook nog samenwerking met CVO of Vormingplus (38%).

Veertig procent van de bevraagde bibliotheken ontplooit intergenerationele initiatieven, waarbij als voorbeelden onder andere genoemd worden: familievoorstellingen met ouderen met kleinkinderen; logeertasjes (opa's en oma's kunnen in de bibliotheek logeertasjes aanvragen met aanbod voor logerende kleinkinderen); digital storytelling waarbij jongeren hun grootouders moeten interviewen; 'Wii durft' (jongeren dagen ouderen uit om een spelletje te spelen op de Wii); Bibkriebels: activiteit voor grootouders en kleinkinderen.

Het rapport geeft ook een selectie van goede praktijkvoorbeelden van activiteiten voor ouderen.
Enkele voorbeelden die worden genoemd:

• Eén maal per maand organiseren we i.s.m. seniorenraad een 'knoppenwinkel'. Ouderen kunnen met hun toestel met knoppen (van gsm, computer, digitale fototoestel, etc) langs komen om uitleg te krijgen over de werking.
• Bij de Week van de Smaak is er een lezing + proefmomenten. Deze activiteit wordt georganiseerd in samenwerking met de seniorenconsulente en de seniorenraad.
• Koppeling met andere stadsdiensten rond seniorendag.
• Bib aan huis: vrijwilligers brengen boeken, cd's, dvd's aan huis bij minder mobiele mensen, vnl ouderen.
• Maandelijkse 'wauweluurkes' i.s.m. de werkgroep Documentatie Maaseik. Aan de hand van oude foto's over telkens een ander thema bespreken senioren het verleden.
• Open bib voor senioren : maandelijks 1 voormiddag buiten de normale openingsuren geopend voor senioren van een dienstencentrum.

Voor het gehele rapport, zie hier (pdf).