In het advies, getiteld Slagen in Cultuur, culturele basisinfrastructuur 2013 - 2016, stelt de Raad dat het SIOB niet afdoende zijn taken vervult. 'Sinds de oprichting in 2010 heeft het SIOB regie noch focus ontwikkeld; hierdoor is zijn gezag in het veld beperkt. Innovatieve en strategische visies zijn afwezig,' aldus de Raad.

De Raad voor Cultuur noemt het inzicht in de activiteiten van het SIOB beperkt en de subsidieaanvraag van het SIOB onduidelijk. Zo heeft het SIOB in zijn aanvraag – zonder enige toelichting – de doelstellingen van de sector ondergeschikt gemaakt aan wat het noemt: de ‘persoonlijke ontwikkeling van de burger’, waardoor het zicht op het gedifferentieerde geheel van de ‘vijf bibliothecaire kernfuncties’ wordt vertroebeld, zo stelt de Raad.

De Raad stelt tevens vast dat het SIOB blijft opteren voor een beperkte rolopvatting waarin uitvoerende taken overheersen en de instelling zich – wat de regietaak betreft – bij voorbaat afhankelijk verklaart van het draagvlak in de branche. Dat betekent dat het SIOB zich, in tijden waarin top down innovatie en regie onontbeerlijk worden geacht, bottom up te veel laat leiden door conservatieve opvattingen. Een regieorgaan moet zijn gezaghebbende stem juist doen klinken op alle relevante bestuursniveaus. Hij moet zich ook inlaten met openbare-bibliotheekvoorzieningen op lokaal niveau. De sector bestaat immers nog voor ruim 90% uit fysieke en lokale instellingen, aldus de Raad.

De Raad stelt dat met betrekking tot de digitale openbare bibliotheek (Bibliotheek.nl) in de aanvraag vrijwel niets wordt gezegd.
De Raad mist constructieve en tot beleid gesmede ideeën over de (infrastructurele gevolgen van de) op handen zijnde sluiting van mogelijk honderden bibliotheekvestigingen en over de implicaties van het overhevelen van middelen uit het gemeentefonds ten behoeve van Bibliotheek.nl. Juist op dergelijke cruciale punten zou een regieorgaan zich moeten concentreren, zo vindt de Raad.

Ook over zijn positie in het veld is het SIOB volgens de Raad niet duidelijk. Met de toelichting bij het door het SIOB aangekondigde onderzoek naar de maatschappelijke opbrengst van bibliotheken ('de bibliotheken een instrument in handen geven waarmee ze zichzelf kunnen positioneren ten opzichte van hun stakeholders') lijkt het SIOB zich op te stellen als belangenbehartiger van de openbare bibliotheken, terwijl die rol ligt bij de VOB. 'De taak van het SIOB is juist om vanuit een onafhankelijke positie en in opdracht van de staatssecretaris de maatschappelijke opbrengst van de functies van bibliotheken kritisch te volgen en, als dat nodig is, fundamentele herordeningen in de sector voor te stellen,' aldus de Raad.

Verder stelt de Raad nog dat het SIOB geen specificatie geeft van de beoogde resultaten aangaande de subsidie voor de dienstverlening voor specifieke doelgroepen, waardoor de Raad geen oordeel kan geven of het SIOB met deze subsidie value for money levert.
Bovendien geeft het SIOB niet afdoende aan hoe het de bibliotheeksector als geheel wil bereiken en ondersteunen. Een marketingplan ontbreekt.en het is niet duidelijk welke allianties precies bestaan tussen het SIOB, de universiteitsbibliotheken en de Koninklijke Bibliotheek en welke (logistieke of economische) voordelen hieruit worden gehaald.

De Raad concludeert: 'De nationale openbare-bibliotheeksector is een decentraal stelsel in transitie. Het vraagt om een krachtig sectorinstituut. Daarvan mag worden verwacht dat het strategische en operationaliseerbare visies uitdraagt met betrekking tot de openbare-bibliotheekfuncties voor de middellange en lange termijn. Het SIOB ontbeert deze visies. Als gevolg daarvan is het gezag om effectief en efficiënt te kunnen opereren onder de maat. Een analyse van de oorzaken hiervan ligt in de rede.'

De Raad voor Cultuur adviseert daarom het Sectorinstituut Openbare
Bibliotheken geen subsidie toe te kennen en de onvervulde plek in de basisinfrastructuur opnieuw open te stellen onder aangepaste voorwaarden.

Aanvragers krijgen de gelegenheid om binnen zes weken te reageren op het advies en een nieuw plan in te dienen. Het SIOB heeft al aangegeven zo snel mogelijk de dialoog aan te willen gaan.

Voor de volledige tekst van het advies Slagen in Cultuur, culturele basisinfrastructuur 2013 - 2016, zie de website van de Raad voor Cultuur (PDF)