De opening van het nieuwe gebouw van de Library of Birmingham werd verricht door Malala Yousafzai,  het 16-jarige meisje dat in een ziekenhuis in Birmingham werd behandeld nadat ze door de Taliban in haar hoofd was geschoten vanwege haar strijd voor het recht van meisjes op onderwijs.

Er werd met enige verwachting uitgekeken naar de opening van de nieuwe bibliotheek van Birmingham. Het ruim 220 miljoen euro kostende gebouw geldt met een oppervlakte van 35.000 vierkante meter.als de grootste openbare bibliotheek van Europa. Het gebouw wordt op Architectenweb omschreven als 'vier gestapelde volumes boven een glazen plint'. De cirkel is een belangrijk motief in het gebouw. Zo is de gevel bekleed met een patroon bestaande uit cirkels, een verwijzing naar het industriële verleden van Birmingham, en is een belangrijk element de zogeheten Rotunda. Op de website van Mecanoo valt hierover het volgende te lezen: 'Het interieur wordt gekarakteriseerd door een aaneenschakeling van verspringende "rotundas", ronde vides die het hart van het gebouw vormen met de indrukwekkende Book Rotunda als hoogtepunt. Liften en roltrappen leiden bezoekers op een ontdekkingsreis door het gebouw. De rotundas spelen niet alleen een belangrijke rol in de routing door de bibliotheek, maar zorgen tevens voor daglichttoetreding en ventilatie. In de gouden rotunda op het dak bevindt zich de gerestaureerde Shakespeare Memorial Room uit 1882. Het openlucht amfitheater biedt plaats aan evenementen en kleine concerten. Deze is bereikbaar vanuit de kinderbibliotheek op de "Lower Ground Floor" die als een bibliotheek in de bibliotheek is ontworpen.'

Het gebouw bevat verschillende opvallende afdelingen en elementen, zoals de BFI Mediatheque, met uniek historisch filmmateriaal over Birmingham en de Midlands, de Soundbox Studio, waar bezoekers in een digitale opnamestudio zelf aan de slag kunnen met het maken van geluidsopnames. Verder bevat de nieuwe bibliotheek een Business Centre, waar (beginnende) ondernemers terecht kunnen voor informatie, onder andere Intellectual property advice. Zij kunnen ook deelnemen aan door de bibliotheek georganiseerde seminars, cursussen en de zogeheten Enterprise Club. 
De bibliotheek kent ook verschillende elementen, projecten en evenementen bedoeld om bij te dragen aan de levendigheid  van het gebouw en een gevoel van verrassing op willen roepen bij de gebruikers. Aardig is in dit verband bijvoorbeeld de 'Library of Secrets', ontworpen door Serena Korda en bedoeld om bezoekers uit te nodigen anoniem hun gedachten, wijsheden en geheimen achter te laten op briefjes in een van de 400 boeken van de Library of Secrets. Ook is er een kunstproject getiteld 'The Library of Lost Books'.
(Zie voor een overzicht van alle projecten en evenementen in het kader van het thema 'Discovery' tijdens het openingsseizoen, deze website)

Men verwacht in de nieuwe bibliotheek jaarlijks zo'n drie miljoen bezoekers. De collectie omvat ongeveer een miljoen items, waarvan er zo'n 400.000 direct beschikbaar zijn in open plaatsing. Het tien verdiepingen tellende gebouw biedt ook ruimte aan waardevolle archieven en speciale collecties, zoals de Parker Collection of Children’s Books and Games, the Early and Fine Printing Collection en The Boulton and Watt Archive. De Library of Birmingham bezit verder een van de belangrijkste Britse collecties op het gebied van film en fotografie.

Het publiek heeft toegang tot verschillende dakterrassen waarop tuinen zijn aangelegd, waar mensen kunnen gaan zitten lezen. Het gebouw heeft een BREEAM Excellent-certificaat vanwege het duurzame karakter. De massa van het gebouw wordt gebruikt voor het verwarmen en koelen van de ruimte, zonlicht wordt met behulp van reflecterende materialen en zonwering in de gevels gereguleerd en de ventilatie geschiedt deels op natuurlijke wijze.

De bouw van de nieuwe bibliotheek, die de nabij gelegen bibliotheek uit de jaren zeventig vervangt, maakt deel uit van het zogeheten Birmingham Big City Plan, een twintigjarig project bedoeld om de binnenstad nieuw leven in te blazen. Samen met het eveneens aan Centenary Square gelegen Birmingham Repertory Theatre en de Symphony Hall moet de bibliotheek het culturele hart van de stad gaan vormen. Het Repertory Theatre staat nu in open verbinding met de bibliotheek. Samen delen ze een nieuw Studio Theatre met 300 stoelen, waar beide organisaties gezamenlijk gaan programmeren.

Architect Francine Houben stelt tegenover magazine dezeen de bibliotheek te hebben ontworpen als een 'people's palace', een gebouw dat van iedereen is, ' a place for all, interlocking a vision of the future with a thinking of the future, but connected to the memories of the city'. Houben: 'We wanted it to be very inviting and welcoming, not just about books. It's not just for the rich or the intellectuals, it's for everybody.' Houben gelooft er niets van dat het instituut bibliotheek aan het eind van haar levenscyclus gekomen is, zoals wel wordt beweerd. Houben: 'Libraries are the most important public buildings, like cathedrals were many years ago. When we did the library of the technical university in Delft some people said "why do you need a library?" But it became the most popular place of the university, of the whole city. It attracted tourists and is always full of people.'

De nieuwe bibliotheek ontvangt veel lof. Zo wordt de bouw ervan in de Financial Times gezien als het begin van een nieuw hoofdstuk voor het fenomeen 'bibliotheek'. (zie o.a. ook hier en hier). Er zijn echter ook kritische geluiden te horen. Zo wordt in een artikel in The Guardian gewezen op het contrast tussen de opening van een 188 miljoen pond kostende bibliotheek, terwijl elders in het land bibliotheken zwaar te lijden hebben onder bezuinigingen, als gevolg waarvan in de komende drie jaar mogelijk 400 bibliotheken moeten sluiten. (Zie ook deze kritische bijdrage op het blog Stop the privatisation of Public Libraries.)  Elders in The Guardian wordt de realisering van de nieuwe bibliotheek gekarakteriseerd als een 'last hurrah for local pride before civic Britain is culled'. De bibliotheek kon er komen doordat het besluit tot de bouw ervan nog stamt van voor de financiële crisis (2007). In The Bookseller wordt op de vraag of de bibliotheek is 'worth it?' echter volmondig geantwoord met: 'Yep, every penny', nadat directeur Brian Gambles had voorgerekend dat de nieuwe bibliotheek qua prijs '2.2 Gareth Bales' vertegenwoordigt.
In een ander artikel in The Guardian wordt de nieuwe bibliotheek geplaatst in een trend van 'glamming up' van het instituut bibliotheek, waarbij steden met name nieuwe centrale bibliotheken zien als onderdeel van hun 'urban agenda'. De bibliotheek wordt steeds meer gezien als 'the living room in the city', een manier om steden te revitaliseren. 'Politicians realised they got more bang for their buck if they spent the money on a state-of-the-art library,' aldus de auteur van het stuk.

Overigens meldt de Duitse pers naar aanleiding van de opening van de nieuwe bibliotheek van Birmingham dat er ook in Berlijn plannen bestaan voor een dergelijke prestigieuze bibliotheek, een zogeheten 'Metropolenbibliothek'. De 260 miljoen euro kostende bibliotheek zou moeten verrijzen op het Tempelhofer Feld. In december zou bekend moeten zijn wie de architect wordt, waarna in 2016 met de bouw begonnen wordt. (zie ook dit artikel en hier)

Om een indruk te krijgen van de nieuwe bibliotheek van Birmingham, zie deze BBC-reportage en dit filmpje op de website van The Guardian.

Zie ook de website van de Library of Birmingham.