KopGroep Bibliotheken, op dit moment verantwoordelijk voor de bibliotheekvoorziening in Schagen, gaf in oktober 2014 aan dat een dergelijke ingrijpende bezuiniging tot sluiting van drie van de vier vestigingen zou leiden Op 25 november 2014 besloot de gemeenteraad om vast te houden aan de bezuiniging van vier ton, maar sluiting van de drie vestigingen niet acceptabel te vinden. De gemeenteraad riep het College op om voor 1 juli 2015 met een nieuw voorstel te komen, met als uitgangspunt dat tenminste de bibliotheeklocaties in Schagen, Tuitjenhorn en ’t Zand open blijven.

Questum lijkt niet veel later in beeld te zijn gekomen als een mogelijke tweede gegadigde voor het uitvoeren van de bibliotheekfunctie in Schagen, zo lijkt afgeleid te kunnen worden uit een passage op het weblog van verantwoordelijk wethouder Ben Blonk die op 23 januari 2015 schreef: ‘Op 9 december praat ik met commercieel bedrijf Questum, dat aangeeft het bibliotheekwerk in Schagen met tenminste 4 ton minder te kunnen uitvoeren. Afgesproken wordt in februari een thema-avond voor raads- en commissieleden te organiseren, waar zowel Kopgroep Bibliotheken als Questum een presentatie houden. Aan de hand daarvan zal het college de strategie bepalen en de gemeenteraad een voorstel doen.’

Tijdens de door wethouder Blonk genoemde thema-avond, die plaatsvond op 17 februari, stelt Questum in zijn presentatie de oprichting van een zogeheten Bibliotheek Coöperatie Schagen voor, een samenwerkingsverband waarvan deel uitmaken de 25 basisscholen in Schagen, Questum en Karmac Bibliotheek Services, dat uitvoering moet gaan geven aan de bibliotheekfunctie in Schagen. 

Questum denkt de bestaande bibliotheekvoorzieningen (vestiging in Schagen en bibliotheekpunten in Tuitjenhorn, ’t Zand en Callantsoog) open te kunnen houden en tegelijkertijd binnen het tot zes ton teruggebrachte budget nog nieuwe vormen van dienstverlening te kunnen realiseren. 
In negen andere dorpen wil Questum in de basisschool een Meet&Read-leespunt voor volwassenen starten: ‘een leestafel, een kleinschalige ruilbibliotheek en educatieve interactie tussen volwassen en jonge lezers,’ aldus Questum. Daarnaast voorzien de plannen van Questum nog in ‘royale schoolbibliotheken’ in 25 scholen, in een ‘mediapedagogisch kennisprogramma’ voor leerkrachten, pedagogisch medewerkers en ouders en in een ‘taal- en media-educatief programma’ voor laaggeletterde volwassenen, inburgeraars, arbeidsmigranten, mensen met een beperking en ouderen die moeite hebben met digitalisering. Ook de digitale bibliotheek komt in de plannen van Questum voor. ‘Het lenen van ebooks en andere digitale bibliotheek is mogelijk voor alle inwoners van de gemeente, ongeacht of zij lid zijn van de lokale fysieke bibliotheekvoorziening,’ aldus Questum.

‘Gegeven het beschikbare budget zijn onze hoge ambities alleen te realiseren als we kiezen voor een andere uitvoeringswijze. We willen daartoe de bibliotheekfuncties strategisch verankeren in het basisonderwijs en het welzijnswerk. Hierdoor worden hoge organisatiekosten vermeden en gaat de bezuiniging van de gemeente niet ten koste van de dienstverlening. Sterker nog, wij zien mogelijkheden om, binnen het verlaagde budget, vanaf 1 januari 2016 de dienstverlening te vernieuwen en te versterken. (…) Rationalisatie en een efficiëntere uitvoeringswijze leiden ertoe dat we middelen kunnen “vrijspelen” om te investeren in nieuwe toekomstbestendige dienstverlening,’ aldus Questum in zijn presentatie. (zie hier voor een powerpoint-versie van de presentatie).

Tot de samenwerkende partijen in de Bibliotheek Coöperatie Schagen behoren naast Questum, verschillende onderwijsorganisaties (Surplus, Sarkon, Flore en Kopwerk) en Karmac. Over de rol van deze laatste meldt Questum: ‘Karmac Bibliotheek Services zorgt ervoor dat de organisatie- en systeemkosten voor een bibliotheekvestiging drastisch gereduceerd kunnen worden. Karmac is sinds 1973 gespecialiseerd in de efficiënte en effectieve uitvoering van backoffice-processen voor bibliotheken. Karmac levert reeds naar volle tevredenheid van onder andere de VNG bibliotheekdiensten in opdracht van diverse Nederlandse gemeenten.’

KopGroep Bibliotheken meldt in haar presentatie tijdens de thema-bijeenkomst voor de Schagense raad op 17 februari de aanbevelingen die de raad op 25 november 2014 gaf ter harte te hebben genomen en bestudeerd te hebben hoe de bedrijfsvoering goedkoper kan. De bibliotheek zegt oplossingen te hebben bedacht waardoor sluiting van de vestigingen in Tuitjenhorn, ’t Zand en Callantsoog toch voorkomen kan worden, al vindt continuering van de bibliotheekvoorziening dan wel op een ander kwaliteitsniveau plaats. Bezuinigingen kunnen volgens KopGroep Bibliotheken met name gerealiseerd worden door te korten op het mediabudget van de gemeente Schagen en op de personeelslasten. Uitgangspunt daarbij is dat de advies- en inlichtingenfunctie vanaf 2016 wordt uitgevoerd door beroepskrachten en dat daarnaast vrijwilligers ingezet worden voor het begeleiden van klanten bij het uitleenproces, het opruimen in de bibliotheek en het assisteren bij activiteiten. ‘Het hoeft geen betoog dat een kleinere collectie, minder deskundigheid op de werkvloer en een grote afhankelijkheid van vrijwilligers consequenties heeft voor de kwaliteit van onze dienstverlening. Maar een bezuiniging van 40% kan niet zonder gevolgen worden doorgevoerd,’ aldus KopGroep Bibliotheken.

Voor de vestigingen in Schagen en Tuitjenhorn gaat KopGroep Bibliotheken uit van een ‘evenwichtige mix van full-service uren en zelfbedieningsuren, waarbij alleen vrijwilligers aanwezig zijn’. De voorzieningen in ’t Zand en Callantsoog zijn in de plannen onbemand en draaien op vrijwilligers. Daarnaast blijft KopGroep Bibliotheken de jeugdbus inzetten voor scholen, wil zij in overleg met het onderwijs onderzoeken of en hoe bouwstenen uit de Bibliotheek op school ingevoerd gaan worden en zal in overleg met de dorpsraden bekeken worden of er in kleine kernen behoefte is aan inlever- en afhaalpunten (naast de reeds bestaande in Petten en Waarland).

KopGroep Bibliotheken denkt met dit pakket van maatregelen een bezuiniging van € 100.000 in 2016 te realiseren, € 250.000 in 2017 en € 357.000 in 2018. Er zal daartoe 56% op de huidige personeelskosten en 40% op het huidige mediabudget bezuinigd worden.

KopGroep Bibliotheken wijst verder onder meer op de voorwaarden voor een ‘bibliotheekfunctie(s) leverende partij’ om daadwerkelijk als een ‘openbare bibliotheekvoorziening’ gezien te worden binnen het kader van de nieuwe bibliotheekwet, waaronder: als deelnemer functioneren binnen het netwerk. KopGroep Bibliotheken wijst ook op enkele andere punten, onder andere dat commerciële partijen niet onder het leenrecht vallen, maar onder het verhuurrecht, dat commerciële partijen geen gebruik kunnen maken van de collectieve campagnes van de stichting Collectieve Propaganda voor het Nederlandse boek (CPNB), dat de cao openbare bibliotheken algemeen verbindend is verklaard (wat betekent dat werkgevers die bibliotheekwerk aanbieden gehouden zijn deze cao toe te passen) en dat KopGroep Bibliotheken een privaatrechtelijke stichting is en dat zij daardoor juridisch eigenaar is van haar collectie en dus ook van dat deel van de collectie dat zich op dit moment in de filialen van de gemeente Schagen bevindt. ‘Het is dus niet zo dat een concurrerende aanbieder (dat deel van) de collectie gratis in handen kan krijgen,’ aldus KopGroep Bibliotheken.

Voor de presentaties van KopGroep Bibliotheken en Questum (zowel tekst als powerpoint), zie de website van gemeente Schagen.

Questum was eerder al in beeld met een voorstel voor uitvoering van het bibliotheekwerk in Someren (zie ook dit bericht) en in Deurne, twee gemeentes die behoren tot het werkgebied van Bibliotheek Helmond-Peel. In april 2014 stuurde Questum aan gemeenten een mail met een aanbod voor innovatieve educatieve formules. Ook in Oldambt lijkt Questum zich op te werpen als concurrent van de bestaande bibliotheek, zo bleek eind vorig jaar uit een besluitenlijst op de website van de gemeente Oldambt.