De WRR stelt dat het belang van cultuur voor de samenleving lange tijd onomstreden was en dat het cultuurbeleid op brede politieke steun kon rekenen. De laatste jaren is dat echter veranderd en daarmee is ook de toekomst van het cultuurbeleid een belangrijk gespreksonderwerp geworden. De waarde van cultuur wordt daarbij meer en meer gezocht in de bijdrage die culturele instellingen en kunstenaars kunnen leveren aan sociale en economische doeleinden en andere beleidsdomeinen. Volgens de WRR wordt de culturele sector hiermee echter overvraagd. Legitimatie voor cultuursubsidies zoeken in economische en sociale doelen kan leiden tot verval van draagvlak. Er is volgens de raad weinig wetenschappelijk bewijs voor de meerwaarde die cultuur voor bijvoorbeeld welzijn, economie, innovatie of leefklimaat kan hebben, waardoor het beleidmakers het zicht kan ontnemen op de eigenstandige betekenis van cultuur. Bovendien kan de zoektocht naar nieuwe legitimaties voor het cultuurbeleid er toe leiden dat de culturele sector steeds nieuwe doelen krijgt opgelegd, met als risico dat overvraging optreedt. Overvraging door beleid werkt stijgende verwachtingen in de hand die – als ze niet worden waargemaakt – juist tot legitimatieverlies kunnen leiden. Het streven naar meer draagvlak voor het cultuurbeleid, kan zo het omgekeerde bewerkstelligen, aldus de WRR.

De WRR pleit dan ook voor een herwaardering van het ‘culturele’ binnen het cultuurbeleid. Herwaardering betekent een herijking van het beleid, waarbij de aandacht in de eerste plaats uitgaat naar inhoudelijke ontwikkelingen binnen de culturele sector, gericht op het versterken van de culturele sector, aldus de WRR. Alleen dan kan de sector nieuwe uitdagingen het hoofd bieden. Op dit moment missen kunstenaars, culturele ondernemers en instellingen nog te veel kansen, onder andere doordat er te weinig kennis over het publiek is, de aansluiting tussen creatieve opleidingen en arbeidsmarkt te wensen overlaat en private investeringen een te beperkte rol spelen in de financiering van de culturele sector. Vragen die daarbij een rol spelen: Hoe valt de aansluiting tussen kunstvakonderwijs en arbeidsmarkt te verbeteren? Is de culturele sector voldoende voorbereid op veranderingen in de smaakpatronen van het publiek? Welke gevolgen hebben nieuwe financieringsmodellen voor het culturele landschap? 

De WRR stelt concluderend: 'Een te instrumentele visie op cultuurbeleid staat ook op gespannen voet met de centrale overheidstaak, namelijk het in stand houden en ontwikkelen van een hoogwaardig en breed aanbod van cultuur. Wij bepleiten een "herwaardering van cultuur", waarbij de culturele sector niet ten dienste staat van andere beleidsterreinen, maar de aandacht in de eerste plaats uitgaat naar inhoudelijke ontwikkelingen binnen de culturele sector zelf. Die herwaardering impliceert niet dat de culturele sector met de rug naar de samenleving staat. Integendeel. Een vitale culturele sector weet zich juist te verbinden met een veelheid van publieken. Een herwaardering van cultuur veronderstelt ook een herijking van het cultuurbeleid.’

Zie ook het persbericht van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid.

Dit jaar wordt het cultuurbeleid voor de volgende subsidieperiode bepaald. Binnen enkele weken komt de Raad voor Cultuur met zijn advies over de toekomst van het cultuurbeleid. In een reactie op de WRR-verkenning stelt minister Bussemaker dat ze nog voor de zomer in haar uitgangspuntenbrief verder in zal gaan op het rapport. In deze uitgangspuntenbrief zal ze haar cultuurplannen voor de subsidieperiode 2017-2020 bekendmaken. In het najaar zal de Tweede Kamer zich daarover uitspreken.