Kunststudenten maakten begin dit jaar voor Bibliotheek Amstelland enkele voorstellen gericht op het binnenhalen van kinderen in de bibliotheek. Een succes, want in wedstrijdverband kwam het clubje creatievelingen met die nieuwe bieb-ideeën als winnaar uit de bus.
Wat enthousiasmeert een kind om naar de bibliotheek te gaan en een boek uit te zoeken? Dat was de vraag die de studenten van de Utrechtse Hogeschool van de Kunsten (HKU) meekregen in het kader van
Imagining Tomorrow, een project opgezet door de Hogeschool waar ook een wedstrijdelement aan verbonden is. Voor de vier filialen van
Bibliotheek Amstelland (Amstelveen Stadshart en -Westwijk, Aalsmeer en Uithoorn) gingen drie teams van de Utrechtse kunstopleiding in teamverband aan de slag. Van deze drie teams nomineerde de bibliotheek het team Amstelveen met HKU-studenten Lieke Dijkstra, Marije Polet, Maria Lecaro Mosquera en Dennis Aarts.
Positieve energie
Bibliotheek Amstelland werkt vaker samen met kunstenaars. De bieb, zo is de gedachtegang, kan daarmee een andere voedingsbodem en een nieuw podium creëren voor verbeeldingskracht, creativiteit, kunst en het artistieke maakproces. ‘Het afgelopen jaar is er een illustratrice langs geweest die voor ons personeel een speciale workshop had ontwikkeld’, zegt Anton Furnée, hoofd van de vestigingen Uithoorn en Aalsmeer van de Bibliotheek Amstelland. Daarmee had ze niet alleen een gelegenheid haar werk aan de man te brengen, maar hield ze vooral ook de bibliotheekorganisatie een spiegel voor.
Nieuwe impulsen
Samenwerking met mensen uit het artistieke en creatieve werkveld helpt om de blik te verleggen, vindt Furnée, die over het algemeen zeer te spreken is over de projecten van de afgelopen tijd. ‘Het geeft nieuwe impulsen. Door een kunstenaar binnen te halen, reflecteren we op hoe we eigenlijk werken. Als we een project doen, krijgen we als medewerkers weer eens een andere kijk op van alles, om te beginnen op de collectie en de bibliotheek op zich. Daarbij worden we ons ook bewust van hoe we met elkaar samenwerken. Dat is heel verhelderend, we zien op een heel nieuwe manier wat we eigenlijk belangrijk vinden en waar we blij van worden. Het zorgt voor positieve energie.’
Meubelontwerpers
De contacten en ook de uiteindelijke samenwerkingsverbanden komen veelal tot stand op initiatief van Art Partner, een gespecialiseerd bureau in Amstelveen dat bemiddelt tussen kunstenaars, maatschappelijke instellingen en bedrijven.
In 2013 werd door tussenkomst van dit bureau in de bibliotheek in het Stadshart in Amstelveen een serie tentoonstellingen gerealiseerd met werk van productdesigners en meubelontwerpers. ‘Dat was zeer succesvol’, herinnert Furnée zich. ‘Toen hebben we voor dat filiaal ook een hele leuke kast aangekocht van een Rotterdamse ontwerper.’
Zoekboek-game
De recente kunstenaarssamenwerking in het kader van
Imagining Tomorrow kwam ook tot stand door het naburige organisatiebureau. De HKU-studenten van het winnende team, Maria Lecaro Mosquera, Dennis Aarts, Lieke Dijkstra en Marije Polet, bedachten bij de opdracht om kinderen meer plezier te laten beleven aan het lezen van boeken en bibliotheekbezoek een interactief computerspel.
Hoofdrol in het spel is weggelegd voor het koppel avontuurlijke katjes genaamd Jen en Jan, ‘
supercats’, die de kinderen virtueel op sleeptouw nemen. De katten sporen in een ‘zoekboek-game’ de kijkertjes aan om bij wijze van spel testjes te doen om interesses en concentratievermogen te bepalen, waarna bepaalde boeken in beeld verschijnen die ze kunnen gaan lezen.
In aansluiting daarop stelden de studenten voor om korte filmpjes toe te voegen over de boeken, boek-trailers, zoals die ook voor speelfilms als een soort smaakmakers bestaan. ‘Op deze manier willen we kinderen in contact brengen met een verhaal op een actieve manier,' verduidelijken de bedenkers in hun presentatie.
Het winnende team: Maria Lecaro Mosquera, Dennis Aarts, Lieke Dijkstra en Marije Polet
Toekomstbeelden
Met Imagining Tomorrow wil de
HKU studenten voorbereiden op hun rol om als kunstenaar en ondernemer taken te vervullen in de (creatieve) industrie, het bedrijfsleven en de maatschappij. Zo’n tweehonderd studenten gaan jaarlijks twee weken lang in groepjes aan de slag met de verbeelding van de toekomst van bedrijven en organisaties. Naast Bibliotheek Amstelland gingen dit jaar ter plaatse studenten aan de slag bij Berenschot, Cinemec, Edelman, Neo, Rabobank, UMC Utrecht, Universiteitsmuseum Utrecht en het Utrecht Science Park. Tijdens de eindpresentatie, die plaatsvond in Utrecht, werd het team met het concept voor Bibliotheek Amstelland door een vakjury tot winnaar uitverkoren.
Helemaal vrij
‘Het concept is bedacht, het is dus nog niet gerealiseerd,' verduidelijkt Furnée. De ingebrachte denkbeelden en visies van de jonge creatieve geesten hebben hem erg enthousiast gemaakt. ‘De verschillende teams hadden allemaal erg bijzondere ideeën. Ze waren overigens helemaal vrij om te bedenken wat ze wilden.’
Nu is het alleen helaas wel even de vraag of de ‘wilde plannen’ kunnen worden gerealiseerd. ‘Ja, dat staat nog open’, stelt de directeur van de twee Amstelland-bibliotheekvestigingen. ‘Zo’n game moet helemaal ontwikkeld worden, dat kost heel veel geld en dat is er gewoon niet.’
Ook twee andere studententeams maakten voorstellen voor de bibliotheek die bijzonder waren, oordeelt Furnée. Deze ideeën hadden meer betrekking op de inrichting in het algemeen en op de bibliotheek als ruimte. ‘Eén student had een carrousselkast bedacht, zodat kinderen de planken konden ronddraaien. Een ander idee was een zitbank in de vorm van een groot boek.’
Leesarena
De carousselkast is onderdeel van wat de studenten de ‘
Leesarena’ (YouTube-filmpje) hebben genoemd en waarin ook de computer, voor het opzoeken van boektitels, een centrale plek heeft. Het is een totaalconcept, want erbij in zit ook het idee van een ‘Nieuwsbrief’, om ouders direct te benaderen. ‘Wij denken dat als ouders op de hoogte zijn van wat er in de bieb is, dat ze sneller hun kinderen meenemen’, aldus de bedenkers in hun presentatie. ‘In de nieuwsbrief zouden we ook nog heel graag iets meer het belang van lezen uitleggen, want we hebben het idee dat niet iedere ouder doorheeft waarom lezen eigenlijk zo goed is voor kinderen.’
Digitale boekenlegger
Met name virtuele toepassingen blijken populair als het om de toekomstige generaties gaat. Furnée: ‘Een ander mooi idee dat werd gepresenteerd was de ‘
digitale boekenlegger’ (YouTube-filmpje) die leesadvies geeft. We zitten te denken of daar landelijk iets mee kan gebeuren. Wellicht kunnen we het presenteren via bibliotheek.nl, dan wordt de actieradius iets groter. Als we het met z’n allen oppakken lukt het misschien zoiets te realiseren.’
Hoe het over het algemeen verder gaat met de gepresenteerde plannen, is op dit moment echter nog niet duidelijk, zegt bibliotheekvestigingsdirecteur Furnée. ‘Daar is nog niets over afgesproken.’ De draaiende kinderboekkast is in ieder geval haalbaar, hoopt hij. ‘Ja, dat zou wel leuk zijn als die er komt, die ontwerper moet volgend jaar een praktijkopdracht doen, mogelijk zit er een vervolgproject in.’
Tekst: Ilona Verhoeven
Foto met dank aan Bibliotheek Amstelland
Voor filmpjes van de presentaties van de drie teams die voor de Bibliotheek Amstelland aan de slag gingen,
zie hier. Zie ook
het blog dat door de teams is bijgehouden.
Zie voor de filmpjes op YouTube:
Zoekboek-game
Leesarena
Digitale boekenlegger
Ook in
Deventer heeft men kunstenaars gevraagd mee te denken over de bibliotheek van de toekomst, in het kader van het project de
Bibliotheek van Nieuwsgierigheid (zie ook
Bibliotheekblad nr, 2015, waarin aandacht wordt besteed aan de
Bibliotheek van Nieuwsgierigheid.) Drie kunstenaars en drie architecten presenteerden op 25 april hun visies op de bibliotheek van de toekomst. Deze worden gedurende de maand mei gepresenteerd in
een tentoonstelling.
Zie over het project Bibliotheek van de Toekomst ook dit
weblog van de Bibliotheek Deventer.
De kunstenaars en architecten lichten hun ideeën toe op de
website van Kunstenlab en in
dit filmpje.
Ook in Brabant heeft men de samenwerking gezocht met kunstenaars. Het project OUT-of-the-BIEB, een samenwerking tussen bkkc, Cubiss en de bibliotheken Midden-Brabant en Den Bosch, beoogt kunstenaars en ontwerpers uit te nodigen om hun onorthodoxe visie, ideeën en onverwachte invalshoeken rond de Bibliotheek van de toekomst te vangen in beelden van overal ter wereld.
OUT-of-the-BIEB faciliteert een aantal kunstenaars om de wereld over te trekken op zoek naar inspiratie voor het vormgeven en inrichten van de bibliotheek van de toekomst. De bevindingen van de kunstenaars dienen als opmaat om het maatschappelijk debat over de toekomst van de bibliotheek te voeren met burgers, stakeholders en leden van de bibliotheek. Uit de kleine vijftig ingediende reisvoorstellen selecteerde de jury uiteindelijk vijf initiatieven die beloond werden met een beurs. De in totaal negen gelukkige winnaars trekken de komende maanden de wereld over. Wat ze onderweg zien en ervaren, vertalen ze in beeld en tekst en delen ze via social media met het thuisfront. De uitingen en visies worden gebundeld in een publicatie die in oktober verschijnt. Ook komen er een mobiele expositie en een expertmeeting, zodat andere bibliotheken kennis kunnen nemen van deze even originele als intrigerende toekomstverkenning.
Bibliotheekblad zal het project de komende tijd, zowel in dit blad als op onze website, volgen.
De kunstenaars die in het kader van OUT-of-the-Bieb vijf voorstellen gaan uitwerken
De vijf winnende ideeën die op 26 maart in de Kennismakerij in Tilburg werden gepresenteerd zijn die van:
Angela de Weijer en Floriaan de Visser (pdf), die in Istanbul, Londen en Tokyo grondstoffen hopen te vinden om hun nog uit te werken methodiek op te baseren.
Ilja Kok en Ruut van de Beele (pdf) gaan in China, Zuid-Korea en Japan ‘verhalen vangen’ van gewone mensen op straat, in de trein en in de bibliotheek. Die verhalen leggen ze vast in een film.
Edwin van de Velde en Laurens Goudriaan (pdf) maken een tocht door Europa en willen denken vanuit de curator, de inspirator, de verbinder.
Eva Olthof (pdf) bezoekt het oosten van de Verenigde Staten. In Baltimore, Detroit en Boston probeert ze een vinger te krijgen achter de betekenis van de bibliotheek voor de huidige democratische samenleving.
Max Cohen de Lara en David Mulder (pdf) trekken door het Westen van de Verenigde Staten. Zij nemen een kijkje in de bibliotheek van Seattle en melden zich bij Apple, Google en Facebook om te achterhalen waarom deze digitale giganten anno 2015 prestigieuze nieuwbouw realiseren. ‘Dat is toch een soort contradictie?’
Het project OUT-of-the-BIEB wordt mede mogelijk gemaakt door de Provincie Noord-Brabant.
Tekst en foto: Eimer Wieldraaijer |