De KB stelt dat er ondanks het feit dat er zowel door de KB als in het land al veel initiatieven zijn ontplooid om de effecten en waarde van bibliotheekdiensten te meten, er nog steeds een goed (landelijk) instrumentarium ontbreekt. Dat is jammer, aldus de KB, want het zou bibliotheken kunnen helpen hun beleid te maken en zich bovendien te verantwoorden bij hun subsidiënt. Ook is er geen overzicht van de verkregen inzichten en de ontwikkelde instrumenten.

De landelijke werkgroep die de KB dit jaar start, moet ervoor zorgen dat er betrouwbare en kwalitatief goede methoden en instrumenten voor effectmeting voor bibliotheken worden ontwikkeld en toegankelijk worden gemaakt, en tevens bewerkstelligen dat bibliotheken worden ondersteund in de toepassing van instrumenten en onderzoeksinzichten.

De werkgroep zal zich in hoofdlijnen gaan richten op:

• het creëren van overzicht: in kaart brengen wat er landelijk (en mogelijk internationaal) al speelt op het thema, welke instrumenten voor en inzichten uit onderzoek er al zijn;
• het inventariseren van behoeften om nieuwe meetinstrumenten te ontwikkelen;
• het vastleggen van een gezamenlijk begrippenkader en theoretisch kader op basis van reeds bestaande publicaties en internationale standaarden;
• het uitwerken van een plan om meetinstrumenten te ontsluiten vanuit een centrale IT-infrastructuur;
• het (laten) ontwikkelen van een opleidingsmodule over de inzet van effectmeting en sociale impact als strategisch beleidsinstrument.

De werkgroep bestaat uit vertegenwoordigers van de KB en van POI’en die zich actief bezig houden met de thema’s effectmeting en maatschappelijke waarde: ProBiblio, Rijnbrink en BiSC. Gedurende het traject zullen ook bibliotheken betrokken worden bij de ontwikkeling en uitwisseling van kennis en bij de prioritering van verschillende onderwerpen en resultaatgebieden, zo meldt de KB. Ook wordt samengewerkt en kennis uitgewisseld met de deelnemers aan de proeftuin 'Meervoudig Verantwoorden' van de VOB. (Projectleider van deze proeftuin is Edwin van der Zalm. Begin 2017 start de de proeftuinfase van 'Meervoudig verantwoorden, 'tijdens welke bibliotheken aan de slag gaan met kostentoedeling en/of effectmeting. Tijdens deze fase kunnen bibliotheken experimenten met het berekenen van kostenprijzen voor hun diensten en met het meten van de effecten die met hun diensten worden bereikt. Ervaringen, instrumenten en werkwijzen die voortkomen uit de experimenten worden verzameld in een rapport en de KB gaat een van haar websites geschikt maken voor het opslaan en beschikbaar maken van de uitkomsten van de proeftuin. 'Halverwege 2017 zal het project in zijn huidige vorm worden afgesloten, maar dat hoeft niet het einde te zijn van een proeftuin voor experimenten met kostentoedeling en effectmeting,' aldus de VOB in een van de stukken (pdf) bij haar ledenvergadering van 8 december 2016.)

De KB werkt binnen het onderzoeksprogramma Meten Maatschappelijke Opbrengst aan het meetbaar maken van de maatschappelijke waarde van openbare bibliotheken.