De VNG heeft enige tijd geleden aan de VOB gevraagd om met een schets van ‘de bibliotheek voor de toekomst’ te komen, maar vermoed wordt nu al dat daar geen blauwdruk voor ontworpen kan worden, maar wel varianten.
Ook de certificeringsnormen (gebaseerd op fysieke bibliotheken) zullen anders gehanteerd moeten worden. ‘Voor een bibliotheek-nieuwe-stijl zullen deze normen in onderling overleg tussen bibliotheken en gemeenten aangevuld of aangepast worden.’
Dat schrijft de VNG in een brief d.d. 1 maart 2011 aan staatssecretaris Halbe Zijlstra van OCW. De aanleiding is dat, conform het Bibliotheekcharter, OCW bezig is wetgeving op het gebied van het openbare bibliotheekwerk aan te passen.
De VNG wil niet dat wetgeving gemeenten voorschrijft een openbare bibliotheek in stand te houden. Er wordt op gewezen dat vrijwel alle gemeenten momenteel zonder wettelijke verplichting bibliotheken subsidiëren. Ook vindt de VNG dat gemeenten niet onevenredig bezuinigen. De VNG vindt dat een wet wel in functionele termen aan gemeenten kan meegeven dat de opgave van de gemeenten ligt in het (digitaal en analoog) toegang verschaffen aan de burger tot kennis, informatie en literatuur.
Nog geen provinciaal basispakket
De VNG merkt over de provincies op dat die er nog niet in geslaagd zijn een helder basistakenpakket vast te stellen. Dit betekent volgens de VNG dat daar op lokaal niveau voortdurend onzekerheid over is. ‘Gevolg daarvan is bijvoorbeeld ook dat over de deelname aan de beheersconstructie voor de digitale bibliotheek per provincie een besluit moet worden genomen. Wij vragen u in samenwerking met het IPO het basispakket van de PSO’s te verhelderen en te verankeren. Bij de PSO’s is bovenprovinciale schaalvergroting aan de orde. Indien deze trend zich verder doorzet, is het wellicht verstandig het bestuurlijk construct tegen het licht te houden’, aldus de VNG.
Recentralisatie WSF
De VNG vraagt Zijlstra ook de rol van de provincies op het gebied van de Wetenschappelijke Steunfunctie (ook wel Plusbibliotheken genoemd) kritisch te bezien. De VNG stelt vast dat provincies op de WSF bezuinigen en dat om die reden de WSF beter kan worden gerecentraliseerd. Het gaat volgens de VNG om collecties van landelijk belang die provinciaal zijn verdeeld. ‘Overheveling van taken moet gepaard gaan met een volledige overheveling van de betreffende middelen om de continuïteit in de activiteiten te verzekeren.’
Taken rijk
De VNG vindt dat het rijk een blijvende taak heeft ten aanzien van het beheer en de doorontwikkeling van de digitale bibliotheek. Daarnaast moet het rijk actief blijven in het bevorderen en bewaken van de kwaliteit van het werk door middel van een ondersteuningsinfrastructuur (nu het SIOB). De VNG vraagt ook om de (auteurs)rechten van (e-)boeken af te kopen, om zo de betaalbaarheid van lezen te bevorderen.
Samenvatting
Samengevat bepleit de
VNG:
- Gemeenten voldoende beleidsruimte te geven om bibliotheekwerk naar lokaal inzicht vorm te geven, tegen de achtergrond van de transformatie door digitalisering.
- Het basispakket van de PSO’s te verhelderen en te verankeren en de WSF te recentraliseren.
- Als rijk een structurele rol te spelen in de financiering van de digitale bibliotheek en de stelselverantwoordelijkheden.
De hele brief is te vinden op de
website van de VNG.
Tekst: Wim Keizer