Als fanatiek verzamelaar van het werk van kunstenaar en striptekenaar Jacques de Loustal bouwde hij en beheert hij nog steeds een site over diens werk: www.loustal.nl. Zijn belangstelling voor en kennis van de toepassingen van digitale media brachten Jan naar de bibliotheekwereld. Dat de Bibliotheek Maasland, locatie Oss, zijn werkplek werd, is zeker niet toevallig: de visie op het bibliotheekwerk als middel om burgers informatie en verdieping te bieden, sluit aan bij de mening die Jan daarover heeft. Oss bood hem bovendien ruimte om zelfstandig projecten op te zetten, contacten te leggen en trainingen te ontwikkelen. De bevlogenheid van collega’s die volgens Jan ieder op hun eigen terrein koplopers zijn, maakt de Bibliotheek Maasland voor hem bovendien tot een inspirerende werkplek.

Digitale media
Voor digibeten bevat het lijstje met Jans voornaamste activiteiten van de laatste jaren waarschijnlijk een aantal termen waarbij ze hun wenkbrauwen fronsen: Google in contact gebracht met bibliotheek.nl, iPad-project Brabant, Google Apps in de Basisbibliotheek Maasland, QR-codes slideshare, Intranetplan voor bibliotheken, Joomla!, Retrobibliotheek gemaakt, ROC-jongeren begeleid, Lan-party’s, Twitterberichten en E-book plannen. Gelukkig staan er filmpjes op YouTube die Jans activiteiten in beeld brengen op een manier die iedereen kan begrijpen! Via YouTube en via Bibliotheek 2.0 is te volgen wat Jan doet en hoe hij aankijkt tegen het gebruik van digitale media in de bibliotheek. Als actief twitteraar (@digibieb) volgt hij de actualiteit op de voet.

Ziener
Wie in de geschiedenis duikt, ontdekt met verbazing dat Oss vaak de eerste bibliotheek was met digitale toepassingen die toen bijzonder waren, maar die we nu heel gewoon vinden. Het uitlenen van educatieve software, internetgebruik in de bibliotheek (voor het astronomische bedrag van 7,50 gulden per uur!), de catalogus op internet en gamen in de bibliotheek, men liep in Oss in alle gevallen voorop. Volgens Jan komt dat vooral omdat zijn directie hem alle ruimte en vertrouwen geeft om te experimenteren en omdat de lijnen in een wat kleine bibliotheek korter zijn en je dus sneller beslissingen kunt nemen.
Zijn sterke kanten - ‘Trends aanvoelen op het gebied van digitale vernieuwingen, concreet bezig zijn, organiseren en een kritische blik’ - maken van Jan de Waal de juiste man op de juiste plaats. Uit oude interviews met Jan blijkt die fijne neus voor trends overduidelijk. In een elf jaar oud interview met Bibliotheekblad, ‘Boeken er uit, content er in’, heeft hij het al volop over e-books en palmtops. Ziet hij het altijd goed? Natuurlijk niet; op zijn blog schrijft hij eerlijk dat hij verwacht had dat de ontwikkelingen ten aanzien van de verkoop van e-books sneller zouden gaan. Als oorzaak ziet hij de verscheidenheid aan e-readers, wat de consument onzeker maakt over de aankoop, de slechte bruikbaarheid van de iPad als e-reader en het feit dat de titels nog duur en beperkt zijn.

Voortouw
Jan wordt geïnspireerd door bedrijven als Google en Apple, die met ongekende snelheid en creativiteit hun diensten uitbreiden. Maar ook initiatieven dichter bij huis, zoals de Seats2meet face to face bijeenkomsten met collega’s uit de branche, ervaart hij als zeer motiverend, ook al omdat hij, zoals hij zelf zegt: ‘weinig met dikke nota’s heeft’. Hij gelooft in de belangrijke rol van bibliotheken in de digitale samenleving , juist in een periode waarin mediagebruik sterk verandert en bibliotheken geconfronteerd worden met bezuinigingen. Hij neemt al jaren vanaf de werkvloer het voortouw - in tegenstelling tot de externe consultants die de branche maar zelden goed genoeg doorgronden om echt succesvol te zijn - en vindt het een grote uitdaging om ook de komende jaren aan eigentijds bibliotheekwerk in het digitale tijdperk bij te dragen.

In deze video stelt Jan de Waal zichzelf voor.

U kunt uw stem uitbrengen op een van de drie genomineerden voor de Persoonlijkheidsprijs 2011 op deze pagina.


Tekst: Wendy de Graaff
Video: Erik Boekesteijn, Jaap van de Geer en Wendy de Graaff