Ook Natascha Frensch is dyslectisch. De Read Regular wordt al een aantal jaren gebruikt door uitgeverij Zwijsen voor de Zoeklicht dyslexieserie. Dit feit neemt natuurlijk niet weg dat het fantastisch is dat Bruna een boek heeft uitgegeven voor volwassenen met dyslexie, omdat ze dit probleem daarmee weer even onder de aandacht hebben gebracht en een product hebben geleverd waar sommige dyslecten blij mee zullen zijn.

Tekstbeeld
Wat betekent dit nieuwe lettertype voor de criteria voor Makkelijk Lezen Plein-boeken?
Eigenlijk niet veel. De criteria voor de lay-out voor makkelijk te lezen boeken, die we destijds hebben opgesteld, blijven recht overeind. Ook de richtlijnen voor de vormgeving van boekmaterialen voor dyslecten, die enige jaren geleden zijn opgesteld door een werkgroep van deskundigen in opdracht van Dedicon (te vinden op www.goedtelezen.nl), blijven gelden.
Want wat is het geval?
Christian Boer is, net als Natascha Frensch, heel zorgvuldig te werk gegaan bij het ontwerpen van zijn lettertype. Hij is daarbij uitgegaan van zijn eigen ervaring. En daar zit nu net het probleem. Dyslexie is een complex probleem en heeft vele gezichten. Om dit duidelijk te maken kan ik een voorbeeld geven. In 2009 stond ik op de NOT om het Makkelijk Lezen Plein in de School-concept te promoten. Christian Boer kwam toen bij me langs om mijn mening te vragen over het lettertype voor dyslecten dat hij aan het ontwerpen was. Hij vertelde me dat hij de woorden als blokjes over de bladzijde ziet zweven. Daarin is hij niet de enige dyslect. De volgende dag stond de ontwerper van de MLP in de School-meubels bij me in de NOT-kraam. Ook hij is zwaar dyslectisch. Ik vroeg hem hoe hij tekst zag. Hij zag geen zwevende woorden of letters, maar groepjes losse letters, die hij altijd weer aan elkaar moest plakken bij het lezen. Twee willekeurige dyslecten met een heel andere ervaring met hoe ze tekst zien. Het idee van Christian Boer biedt dus een oplossing voor kinderen en volwassenen met dyslexie die behoefte hebben aan ‘aarding’ van de woorden op een bladzijde, maar zeker niet voor alle dyslecten.

Lettertype
Er is ooit een - beperkt - onderzoek gedaan naar de voorkeur van dyslecten voor een bepaald lettertype. Daaruit bleek dat die voorkeuren heel verschillend zijn en heel persoonlijk. Sommigen hadden zelfs een voorkeur voor Times Roman, terwijl over het algemeen aangeraden wordt om een schreefloze letter te gebruiken. Twee leerlingen van het Stedelijk Gymnasium in Haarlem hebben een aantal jaren geleden een profielwerkstuk geschreven over een onderzoek naar de lay-outvoorkeuren van dyslectische schoolgenoten. Daaruit kwam naar voren dat de grootste groep geholpen was met dikgedrukte tekst, willekeurig in wat voor lettertype dan ook, iets wat ik nergens anders gehoord heb.
In Balans Magazine heeft onlangs een tekst gestaan, die gedrukt was in het lettertype Dyslexie. Deze heb ik voorgelegd aan een willekeurige dyslect. Die kon daar niet mee uit de voeten. Ook hieruit bleek weer, dat er geen standaardoplossing is voor de keuze van een lettertype voor dyslecten.

Vormgeving
Dat neemt niet weg dat we blij mogen zijn met dit nieuwe ontwerp en met het initiatief van Bruna. Elke oplossing zal een aantal mensen dat moeite heeft met lezen vanwege hun dyslexie helpen teksten makkelijker te lezen. Voor het overige zullen we erg moeten blijven letten op de lay-out en de vormgeving voor kinderen en volwassenen met dyslexie en blijven de richtlijnen en criteria die tot nu toe golden overeind: een rustige lay-out met veel wit, tekst niet uitgelijnd aan de rechterkant, grotere regelafstand, een groter lettertype en een - bij voorkeur - schreefloze letter.
Verder wens ik Christian Boer veel succes met zijn nieuwe lettertype en hoop ik dat meer uitgevers aandacht gaan krijgen voor het vormgeven voor mensen met dyslexie. Zeker volwassenen hebben geen behoefte aan ‘makkelijk lezen’ boeken. Ze willen en kunnen gewone boeken lezen, mits er in de vormgeving rekening is gehouden met hun handicap. Als boekhandels en bibliotheken die dan ook nog eens frontaal presenteren, zodat dyslecten die boeken zonder hulp te vragen kunnen vinden, dan hebben beide er weer een aantal gelukkige lezers bij.

Tekst: Nanda Geuzebroek
Consulent makkelijk lezen bij ProBiblio