Voor jeugdboeken bestaan al verschillende prijzen, maar voor de categorie Young Adult boeken, die de afgelopen twintig jaar de markt hebben veroverd, bestond er niets, totdat Stichting Lezen Nederland en Vlaanderen en het Nederlands Letterenfonds drie jaar geleden het initiatief namen tot het instellen van een jongerenliteratuurprijs. In 2011 adopteerde het Nederlands Vermogensfonds Stichting Dioraphte (anagram van Aphrodite, de muze van de kunst) de prijs en werd de naam veranderd in Dioraphte Jongerenliteratuurprijs (DJP).
Het prijzengeld bedraagt 45.000 euro. Dat wordt verdeeld over twee vakjuryprijzen - voor het beste Nederlandstalige boek en het beste vertaalde boek - en een publieksprijs toegekend door jongeren zelf: 15.000 euro per prijs! De betrokken organisaties vinden alle dat de bibliotheken mee zoeden moeten doen aan de DJP.
Belevingswereld
Ronald Giphart, voor de tweede keer voorzitter van de DJP: ‘Het is de verantwoordelijkheid van alle bibliotheken om de schouders te zetten onder dit initiatief!’ Hij was zelf bijna verloren voor de literatuur, doordat hij op veertienjarige leeftijd de
Max Havelaar moest lezen van zijn vader. Maar een leraar wees hem op
Turks Fruit van Jan Wolkers en hij dacht: wow, als dat ook literatuur mag zijn, dan is literatuur ook voor mij.
Giphart: ‘In mijn tijd had je nog totaal geen aanbod van Young Adult boeken. God zij dank is daar de afgelopen twintig jaar verandering in gekomen. Er worden nu prachtige verhalen geschreven, die helemaal aansluiten op de belevingswereld van jongeren. We hebben in Nederland een leescultuur die uniek is in de wereld. Het uitgebreide bibliotheeknetwerk met zijn contacten in het onderwijs heeft daar een belangrijke rol in gespeeld. Je moet elke keer weer laten zien hoe imponerend lezen kan zijn. De Dioraphte Jongerenliteratuurprijs kan daar een steentje aan bijdragen.’
Het doel van de DJP is jongerenliteratuur op de kaart te zetten en een selectie te maken uit het grote aanbod. Cross-over boeken zijn een internationaal genre waar heel veel kwaliteit tussen zit. Het gaat om boeken met universele thema’s, die bijzonder goed aansluiten bij de belevingswereld van jongeren van vijftien tot vijfentwintig jaar.
Levendige leescultuur
Gerlien van Dalen (directeur van Stichting Lezen): ‘De bibliotheek is een plek waar jongeren zich thuis moeten voelen. Dat moet tot uiting komen in aandacht voor aparte leeftijdscategorieën. Dit Nederlands-Vlaamse project wil nadrukkelijk aandacht vragen voor deze prijs via het onderwijs en de bibliotheken. Op de diverse websites van de organisatie staat veel informatie over de genomineerde boeken. Bibliotheken moeten een levendige leescultuur rond cross-over boeken stimuleren. Deze prijs biedt bibliotheken de mogelijkheid om met een minimale inspanning een maximaal rendement te halen. Er zijn speciale bestellijsten van de NBD voor extra boeken in de collectie, er wordt promotiemateriaal verspreid en er is een aparte button voor bibliotheken. Maar er kunnen ook tupperware party’s met boeken worden georganiseerd. Of bezoeken aan scholen met titels uit de longlist.’
Onmisbaar
Stichting Lezen vindt het belangrijk dat er zoveel mogelijk organisaties bij betrokken worden. Daarom is contact gezocht met het CJP. Walter Groenen van het CJP: ‘Literatuur en lezen zijn belangrijk voor ons, omdat die onmisbaar zijn in je eigen persoonlijke en culturele ontwikkeling. Doordat CJP een miljoen pashouders heeft, zijn wij een ideale partner om jongeren attent te maken op deze prijs. Wij roepen onze pashouders op, in
CJP magazine en onze wekelijkse pagina in
NRC Next, om te stemmen op de speciale website. Daarnaast proberen we ook aanwezig te zijn op fysieke plekken, zoals de Coffee Company en de boekwinkels van Atheneum en Ako. We hopen dat veel bibliotheken dit voorbeeld volgen.’
Een stem geven
Agnes Vogt, senior beleidsmedewerker van het Nederlands Letterenfonds, vindt het uniek dat de prijs op zo’n brede manier is ontstaan en gedragen wordt door zoveel organisaties. ‘Er wordt door het fonds veel aandacht besteed aan vertalingen en vertalers. Daar draagt deze prijs op een positieve manier aan bij. Met de DJP attenderen de bibliotheken een heel brede doelgroep op prachtige boeken, zowel oorspronkelijk Nederlandstalige als in het Nederlands vertaalde boeken. Daarnaast is het een manier om jongeren een stem te geven, te laten zien dat zij mogen kiezen welk boek de publieksprijs wint.’
Van levensbelang
CPNB-directeur Eppo van Nispen tot Sevenaer: ‘De CPNB heeft vanaf 2012 de organisatie van deze prijs op zich genomen. De expertise om projecten naar de markt te brengen is hier aanwezig. Ik zie de bibliotheekwereld als vergelijkbaar met de Publieke Omroep. Je moet proberen zoveel mogelijk groepen te bedienen. De DJP is vergelijkbaar met de doelgroep van BNN. Je bedient zowel de oudjes als de jonkies met titels als
Mama Tandoori van Ernest van der Kwast. Alle bibliotheken die nog niet hebben meegedaan moeten dat alsnog gaan doen, dat is van levensbelang. Richt een aparte hoek in met de longlist van de DJP die vanaf maart beschikbaar is. Bestel de posters. DOE IETS.’
Alle tips voor de bibliotheek staan op de website van de
Dioraphte Jongerenliteratuur Prijs! De stemperiode loopt van 8 maart tot 10 april. Op 19 april worden de winnaars bekend gemaakt.
Zie ook
het nieuwsbericht over de longlist met de genomineerden.
Tekst: Agnes Klitsie