Het is donderdag 25 oktober - de dag na de prijsuitreiking - 11.00 uur ’s ochtends. Hans van Velzen heeft er al interviews opzitten met Het Parool, Amsterdam FM, RTV Noord-Holland en Bibliotheekblad. Het nieuws dat de OBA zich de beste bibliotheek van Nederland mag noemen, is dus bepaald niet onopgemerkt gebleven. Daar heeft de OBA zelf ook de hand in gehad, biecht Van Velzen op. ‘Er is driftig getwitterd en de persberichten zijn gisteren meteen de deur uitgegaan, toen we hoorden dat we hadden gewonnen. We hadden ze al klaarliggen’, zegt hij. ‘We hadden goede hoop dat we dit keer zouden winnen. In 2009 waren we al genomineerd, maar toen had de jury nog een aantal kritiekpunten. Een daarvan was dat het personeel niet voldoende op de hoogte leek te zijn van de mogelijkheden van het gebouw en de collectie. Aan de destijds gesignaleerde verbeterpunten hebben we hard gewerkt. Zo hebben alle gastvrouwen en -heren een cursus gevolgd en starten we iedere morgen met een briefing van de medewerkers, waarin uiteengezet wordt wat er de hele dag in het gebouw staat te gebeuren. Hierdoor kunnen ze gasten altijd goed doorverwijzen.’
Volgens Van Velzen zijn de medewerkers extra geïnstrueerd om goed werk te leveren op álle 84 wekelijkse openingsuren. ‘Je weet immers maar nooit wanneer de mystery guests van Bibliotheekblad langs komen.’

Banieren en boemerang
Nu de prijs binnen is, is iedereen ‘hartstikke blij en trots’, aldus de directeur. ‘We hebben vanmorgen al taartjes gegeten en banieren besteld met de tekst ‘OBA nummer 1’, die we straks zullen ophangen in het gebouw. Het beeldje dat we wonnen komt bij de entree, in de liften plakken we posters om bezoekers te informeren over de prijs en op de schermen die overal in de OBA hangen, is ook te lezen dat we ons de Beste Bibliotheek van Nederland 2012 mogen noemen.’
Niet alleen de bezoekers, ook de wethouders en raadsleden delen in de feestvreugde. ‘De gemeente is sowieso heel trots op de OBA’, weet Van Velzen. ‘Niet voor niets komen ze met nieuwe ambassadeurs die “een rondje Amsterdam” doen ook altijd bij ons langs. Het is mooi dat we de gemeente via deze prijs “iets terug kunnen geven” voor wat ze heeft geïnvesteerd: een bewijs van waardering vanuit de eigen branche.’ Van Velzen is van plan om het College van B&W te voorzien van nummers van Bibliotheekblad met daarin de jurybeoordeling. ‘Zo’n positieve beoordeling helpt natuurlijk enorm, zeker in deze barre economische tijden.’
Volgens Van Velzen is de prijs dan ook geen reden om achterover te leunen. ‘We zullen juist een tandje moeten bijzetten, want ook wij hebben te maken met bezuinigingen: 500.000 euro in 2012 en volgend jaar eenzelfde bedrag. Bovendien zullen onze bezoekers nog scherper op ons letten, nu we nummer 1 zijn. Gaat er dan eens iets fout, dan krijg je dat als een boemerang terug.’

Verblijfsfunctie succesvol
Ook van collega-bibliotheken ontving de OBA vele felicitaties. Dat de hoofdstedelijke bibliotheek bij branchegenoten veel enthousiasme ontlokt, was voor Van Velzen geen verrassing. ‘Zelfs vijf jaar na de opening komen er nog regelmatig bibliotheekdelegaties uit binnen- en buitenland bij ons langs, bijvoorbeeld uit Utrecht en Berlijn. Laatst hadden we zelfs hoog bezoek uit Qatar, waar ze bezig zijn met de bouw van een nieuwe bibliotheek, ontworpen door Rem Koolhaas.’
Volgens Van Velzen zijn de bezoekers vooral onder de indruk van het hoge gebruik van de bibliotheek. ‘Het zit altijd vol en 80% van de bezoekers is Amsterdammer. Sinds de verhuizing is het aantal bezoekers met 50% toegenomen en het aantal uitleningen met 30%. We betekenen dus echt wat in de stad.’

Spijkenisse en Makkum De Boekenberg, de nieuwe bibliotheek van Spijkenisse, behaalde de tweede plaats in de verkiezing, de Bibliotheek Makkum werd derde. Wat betekent dit voor deze bibliotheken? ‘Toen ik hoorde dat we genomineerd waren, was mijn eerste gedachte: ‘Oei, komt die nominatie niet te vroeg’, bekent directeur Huub Leenen van de Boekenberg Spijkenisse. ‘We zijn pas onlangs verhuisd naar ons nieuwe gebouw; de laatste losse eindjes moeten nog worden afgehecht. Het eindresultaat - een tweede plaats - heeft me eigenlijk verbaasd, gezien de fase waarin we zitten. De jury roemde niet alleen ons pand, maar ook de plaats die we in de samenleving innemen. Daar zijn we natuurlijk blij mee. Ook de gemeentebestuurders zullen content zijn; zij hebben zich echt ingezet voor een goede bibliotheek. Deze prijs genereert bovendien veel positieve aandacht: het AD en Radio Rijnmond belden zelfs al toen ze hoorden dat we genomineerd waren. En dat we van Amsterdam hebben verloren, ach, daar kunnen we goed mee leven.’ Ook Dilly van Empel, teamleider van de Bibliotheek Makkum, noemt het ‘geen schande om van Amsterdam te verliezen’. ‘Wij zijn zeer tevreden met dit resultaat. Binnen onze eigen mogelijkheden hebben we heel goed gepresteerd. Bovendien hebben we laten zien dat je de Groningse retailformule op een prima manier kunt toepassen.’

Zie ook het bericht over de uitslag (waarin links naar de juryrapporten)
Zie verder de fotoreportages over Bibliotheek Amsterdam, Boekenberg Spijkenisse en Bibliotheek Makkum

Tekst: Femke van den Berg
Foto (Gerrit Serné): Huub Leenen, Hans van Velzen, Dilly van Empel (vlnr)