HomeNieuwsNieuws uitgelichtBericht
voetnoot
Bibliotheken in Waterland vanaf 2014 in commerciële handen
Bart Janssen
26-02-2013
Onlangs meldde de gemeente Waterland met enige trots dat de bibliotheekvoorziening in de gemeente veilig is gesteld dankzij een overeenkomst met Karmac Bibliotheek Service. Waterland wordt daarmee de eerste gemeente in Nederland waar bibliotheekvestigingen in handen komen van een commerciële dienstverlener. 
De overeenkomst met Karmac gaat in op 1 januari 2014 en heeft een looptijd van vijf jaar.

Wethouder Bert Schalkwijk in het persbericht van de gemeente Waterland: ‘De offerte die Karmac heeft gedaan, gaf ons meteen voldoende aanleiding om gesprekken aan te gaan. Het is dan ook fijn om nu te kunnen zeggen dat we overeenstemming hebben bereikt. Uitgangspunt is dat het bibliotheekwerk in principe gelijk blijft. De vestigingen blijven allemaal in gebruik en de openingsuren blijven hetzelfde. Mogelijk worden die zelfs uitgebreid. Ook heeft Karmac aangegeven dat de tarieven in principe ongewijzigd blijven. Natuurlijk moeten er nog een aantal zaken nader worden uitgewerkt maar ik heb er vertrouwen in dat we de komende jaren kunnen rekenen op kwalitatief goed openbaar bibliotheekwerk.’
 
De bibliotheekvoorziening in de gemeente Waterland wordt op dit moment nog verzorgd door Bibliotheek Waterland, die daarnaast ook de gemeenten Edam-Volendam, Beemster, Graft-De Rijp, Purmerend en Landsmeer tot haar werkgebied mag rekenen. Per 1 januari 2014 treedt de gemeente Waterland dus uit de basisbibliotheek Waterland en gaat Karmac Bibliotheek Service de dienstverlening verzorgen. Karmac is in de bibliotheekwereld onder andere bekend van de bibliobussen die sinds 2009 in opdracht van een aantal bibliotheekorganisaties en gemeenten rondrijden in de provincies Noord-Holland, Zuid-Holland en Utrecht. (Zie hierover onder andere het artikel 'Karmac zet in op hogere efficiëntie', dat verscheen in Bibliotheekblad nr 24, 2008. Inloggen vereist)

Frans Bergfeld, directeur van Bibliotheek Waterland: ‘In 2012 besloot de gemeente Waterland tot een forse bezuiniging op de bibliotheek, van 350.000 naar 180.000 euro, maar stelde tegelijkertijd als voorwaarde dat alle vier de vestigingen (in Monnickendam, Marken, Broek in Waterland en Ilpendam) open moesten blijven. We zijn toen in gesprek gegaan en er niet uitgekomen voor dat bedrag, waarna de gemeente op zoek is gegaan naar alternatieven. Dat is dus Karmac geworden. Ik denk dat Karmac het alleen voor dat bedrag kan doen door zich uitsluitend te richten op de uitleenfunctie en die dan uit te voeren met vrijwilligers. Overige diensten, zoals de dienstverlening aan het onderwijs, leesbevordering, de bestrijding van laaggeletterdheid, toegang bieden tot bepaalde digitale informatie en dergelijke, zullen waarschijnlijk niet meer worden geboden. Het ontstaan van een dergelijke bibliotheek op commerciële basis roept wel enkele vragen op. Als het een openbare bibliotheek is, gaan ze dan ook werken volgens de CAO? Hoe gaat een dergelijke bibliotheek functioneren binnen het landelijke stelsel? Ik heb er geen bezwaar tegen om te concurreren met een commerciële partij, maar dan moet er wel sprake zijn van een level playing field. Wij hebben wel te maken met de CAO.
Overigens, voor alle duidelijkheid: Bibliotheek Waterland blijft gewoon bestaan en verricht haar werkzaamheden voor de vijf andere gemeenten die participeren in Bibliotheek Waterland. De gemeente Waterland omvat ongeveer 11 procent van ons werkgebied.’

Theo Doreleijers, manager Karmac Bibliotheek Service: ‘Wij gaan inderdaad met name de uitleenfunctie uitvoeren, maar de dienstverlening zou mogelijk ook nog breder kunnen worden. Daarbij zullen we vooral gebruikmaken van vrijwilligers. Er zou ook sprake kunnen zijn van een zeker aandeel betaald personeel, maar we moeten kijken hoe dat uit gaat pakken. Ik kan de consequenties voor het huidige personeel niet overzien, daarover hebben we nog geen gesprekken gehad. Het zou ook best kunnen dat we voor bepaalde behoeften bij Bibliotheek Waterland aankloppen. Wij kunnen ook goedkoper werken doordat we sommige dingen anders aanpakken, zoals bij de aanschaf van boeken. Wij redeneren ook anders dan openbare bibliotheken: wij kijken naar het beschikbare budget en naar de wensen van de gemeente en hoe we binnen dat budget aan die wensen kunnen voldoen. Openbare bibliotheken denken: wat willen we bieden en hoeveel geld hebben we daarvoor nodig?
We staan er in principe open voor om de mogelijkheden te bespreken om te participeren binnen het landelijke stelsel. Ik ga ervan uit dat de leden van de bibliotheek in Waterland vanaf 2015 bijvoorbeeld wel gebruik kunnen maken van de landelijke digitale bibliotheek. Die wordt dan immers gefinancierd uit het gemeentefonds en daar betaalt de gemeente Waterland ook aan mee.
We hebben met verschillende andere gemeenten gesprekken gehad over de mogelijkheid om een soortgelijke dienst op te zetten als in Waterland. Sommige van onze klanten in die gemeenten, de bibliotheken, geven dan aan: doen jullie het maar. Als jullie het voor een lager bedrag kunnen doen, dan blijft er tenminste nog een soort voorziening bestaan in de gemeente. Het zou zonde zijn als de bibliotheek helemaal zou verdwijnen.’

Zie ook het artikel ‘Het gaat om denken vanuit een budget’ uit 2010 (inloggen vereist), waarin Theo Doreleijers al duidelijk maakte niet uit te sluiten dat Karmac bibliotheekvestigingen zou gaan runnen.

Zie verder ook dit document en dit document van de gemeente Waterland met een aantal raadsvragen (en de antwoorden daarop) aangaande de gunning van het bibliotheekwerk aan Karmac. Voor andere documenten aangaande het overnemen van de bibliotheek door Karmac die op de agenda staan voor de raadsvergadering van 14 maart 2013, zie hier.


Print deze pagina

Reacties op dit artikel (8)

ruud bruyns
28-2-2013 11:18
Wat een uitermate trieste ontwikkeling, terug naar het grijze verleden toen er nog winkelbibliotheken waren. Juist nu dienen  met name openbare bibliothken zich te ontwikkelen tot die instellingen waar de ( lokale) burger   de voor hem/haar adequate informatie  kan vinden en of  verkrijgt. De gemeente Waterland, waar ikzelf woonachtig ben, moet zich schamen
Irene Annegarn
28-2-2013 11:50
Er lijkt hier sprake te zijn van wat in juridische termen 'overgang van onderneming' wordt genoemd. Werknemers hebben rechten bij overgang van een onderneming. Zie artikel 662 en verder van Boek 7 van het Burgerlijk Wetboek.
Rechten hebben is niet hetzelfde als die rechten ook krijgen. Daarvoor zullen werknemers wellicht vakbonden, rechtsbijstandsverzekeraars, Het Juridisch Loket of- maar dat is veel duurder -  advocaten moeten inschakelen.
Gemma Wiegant
28-2-2013 15:59
Wat is er toch aan de hand in bibliotheekland? Met stomme verbazing lees ik in de aanhef van het artikel over Waterland dat die gemeente met trots meldt dat de bibliotheekfunctie is veiliggesteld door uitleenfunctie van de bibliotheek in commercieel handen van Karmac te geven. Deze bewust onbekwame blijheid gaf mij de aanleiding om een reactie te geven.
Al verder lezend rijzen, naast mijn verbazing ook mijn vragen.
Zijn de maatschappelijke ontwikkelingen als digitalisering en digitale ongeletterdheid, de rapporten van de KNAW, Stichting Lezen en de Raad voor maatschappelijke ontwikkeling aan de gemeente Waterland voorbi gegaan? Heeft de wethouder geen kennis genomen van het SCP rapport uit 2008 waar de noodklok geluiden wordt voor de boekenbibliotheek in de toekomst? Als dit het geval is moet Waterland wel een traditionele leefgemeenschap zijn, die het virtuele tijdperk buiten de deur weet te houden.
In het artikeltje bespeur ik tevens geen professionele kennis van de commerciële partij op het gebied van informatievoorziening en leesbevordering. Kortom, wat is de publieke meerwaarde van een uitleenpunt als er geen publieke waarden mee gerealiseerd worden? Waarschijnlijk heeft Karmac verstand van logistieke uitleenprocessen, maar dat is een gis mijnerzijds, en ziet men brood in het verdienen van geld aan dit logistieke proces.
Mijn nieuwsgierigheid wordt aangewakkerd door de vragen als “Welke collectie gaat Karmac uitlenen? Hebben ze oude, afgeschreven boeken opgekocht of wellicht ramsj partijen? Welke collectie wil de gemeente graag dat ze gaan aanschaffen; alleen de goedkoopste titels of alleen “toelaatbare” en Stichtelijke titels” of misschien willen ze graag een collectie uitgeleend zien voor hun eigen ambtenaren?” Want, zo stelt Doreleijers, “wij denken anders dan bibliotheken, namelijk vanuit het budget en dan naar de wensen van de gemeente. De vraag die hierbij rijst is natuurlijk of de gemeente hierin gezien wordt als een stakeholder of als enige klant? Bibliotheken kijken gelukkig inderdaad anders dan de firma Karmac. Ook naar een beschikbaar budget, maar dan in relatie met een publieke meerwaarde en dat wordt afgestemd op de wensen van de klanten van de bibliotheek.
Wat is de publieke waarde van een boekenuitleenpunt dat gesubsidieerd wordt met € 180.000,- per jaar? Zou het niet van meer gemeentelijk lef en inzicht getuigen om de bibliotheek in Waterland op te heffen als men er geen geld meer voor over heeft, dan te kiezen voor een langzame sterfhuisconstructie zonder publieke opbrengsten. Heeft de gemeente weleens gehoord van een boekspot? Een boekenverzamel- en ruilplaats zoals we die kennen van de camping en hotels kennen. Dat kost niets maar dan weet je ook dat je niets hebt, geen publieke meerwaarde! De € 180.000,- per jaar kan elders ingezet worden.
Wie gaat straks de inwoners van Waterland uitleggen dat er vanaf 2014 jaarlijks € 180.000,- de goot in loopt. Neemt de wethouder hiervoor de publieke verantwoording, het college, de gemeenteraad, ook na de lokale verkiezingen? Voor mij, als bestuurder van de Bibliotheek De tweede verdieping in Nieuwegein, is het duidelijk. De bibliotheek in de gemeente Waterland wordt opgeheven per 1 januari 2014.
Gemma Wiegant
De Tweede verdieping; meer dan een bibliotheek!

Anja Westra
28-2-2013 21:06
 Wethouder Schalkwijk en het hele gemeentebestuur van Waterland moeten zich diep schamen om het instituut Openbare Bibliotheekvoorziening voorzieningen te verkwanselen. Hier krijgen ze spijt van! Moeten de burgers opnieuw de dupe worden van wanbeleid? Ik stel voor dat ze de nieuwe bibliotheekwet straks helemaal uit hun hoofd leren!
Anja Westra,
Medewerker Bibliotheek IJmond Noord.
Wil Bosman
1-3-2013 12:18
Er verandert niets voor de Waterlandse bibliotheken! Dit beweert wethouder Schalkwijk in het NHD van 19 februari. Een hard gelag om dit te lezen voor onze collega’s die namens de bibliotheek dagelijks hard aan het werk zijn voor de inwoners van Waterland en eind dit jaar hun baan zullen verliezen.

De gemeente Waterland kiest voor het bedrijf Karmac. Een bedrijf dat niet werkt volgens de CAO en mede daardoor uitsluitend met vrijwilligers kan werken. Een belangrijke vraag die nog beantwoord moet worden is of de  huidige medewerkers van de bibliotheek een plek krijgen in hun bedrijf. De keuze voor Karmac is vergelijkbaar met de keuze voor  de gemeente Waterland zich tot het niveau van een vrachtondernemer die zijn bedrijf naar Polen verplaatst om hiermee de CAO te ontduiken. Goed om extra winst te kunnen genereren, maar de Nederlandse vrachtwagenchauffeurs zitten werkeloos thuis. De Nederlandse bibliotheekmedewerkers zullen spoedig volgen.

Betaald werk vervangen voor vrijwilligers. Blijkbaar vindt de gemeente Waterland dit voor de bibliotheek geen probleem. Wij vragen ons af waar dit ophoudt. Tenslotte kan iedereen met een groot rijbewijs een vrijwillige buschauffeur worden. Elke oppas oma kan een vrijwillige kleuterleidster worden. Iedereen die een kopieerapparaat kan bedienen kan als vrijwillige gemeenteambtenaar worden ingezet. Dit afbraakbeleid van de gemeente Waterland heeft consequenties voor de werkgelegenheid die naar wij vrezen niet zal stoppen bij de bibliotheek.

Er verandert niets voor de Waterlandse bibliotheken. De inwoners van Waterland zullen in 2014 spoedig merken dat dit niet waar is. De bibliotheek Waterland werkt nauw samen met het onderwijs om de kinderen van Waterland een goede start te geven in leeseducatie. Plezier in lezen, de keuze voor de juiste informatie voor een werkstuk, allemaal zaken waar die “duur” betaalde medewerker van de bibliotheek zich dagelijks voor inzet ten behoeve van de kinderen van Waterland.
Toegegeven, er blijft een gebouw staan met boeken waar de leden van de bibliotheek een keus uit kunnen maken. Maar de keus blijft beperkt tot wat er in dat gebouw staat. In de huidige situatie kunnen klanten gebruik maken van het bezit van alle Nederlandse bibliotheken. Dat zij ruim van deze mogelijkheid profiteren blijkt wel uit het feit dat de leden van de vier bibliotheken van Waterland in 2012 ruim 4100 keer een boek, cd of dvd uit een andere bibliotheek hebben laten komen.

Er gaat dus wel degelijk veel veranderen voor de inwoners van Waterland, zowel jong als oud.

Namens de ondernemingsraad van de Bibliotheek Waterland
Wil Bosman
wietske van leeuwen
7-3-2013 20:33
Reactie op bericht dat de openbare bibliotheek in Monnickendam overgenomen wordt door Karmac. Het was voor mij een schok toen ik hoorde dat de bibliotheek in Monnickendam zou sluiten, unheimisch voelt het. Ik weet dat het crisis is en dat er moet worden bezuinigd, maar op zoiets fundamenteels in de samenleving? Het voelt niet goed en zeker niet omdat steeds weer blijkt dat de crisis vooral wordt veroorzaakt door hebzucht, zakkenvullers en psychopaten. Nu kan de bibliotheek zogenaamd worden gered door een commercieel bedrijf. Dat lijkt mij helemaal geen goed idee; een bibliotheek met een niet landelijk bepaald en gekwalificeerde collectie, waar geen boek uit een andere filiaal kan worden besteld. Waar ze geen toegang hebben tot het landelijk netwerk van openbare bibliotheken. Waar de collectie wordt bepaald door de commercie. Waar de vrijwilligers niet werken voor de goede zaak, namelijk het open houden van een openbare bibliotheek met een betrouwbare, gekwalificeerde collectie, maar vrijwillig (gratis) werken voor een commerciële instelling. Het voelt alsof het volk dom moet worden gehouden, zoals in het boek 1984 van George Orwell, waar hij een fictieve taal introduceert: Newspeak. Citaat van Wikipedia; “Newspeak is in het boek een taal met een bijzonder doel, namelijk het inkrimpen van de woordenschat en daarmee het doen verdwijnen van nuances in woord en idee. Het uiteindelijke doel is dat men alleen nog maar politiek correcte dingen kan zeggen, omdat men eenvoudig de woorden niet heeft om dingen te zeggen of zelfs maar te denken die het regime onwelgevallig zijn”. Ik ben nu nog lid van de openbare bibliotheek in Monnickendam, maar ik ga geen lid worden van een bibliotheek die bepaalt wat ik zou moeten lezen. Ik ga geen lid worden van een gecensureerde bibliotheek. Wietske van Leeuwen

Paul Custers
16-12-2013 13:11
Een goed initiatief. Volgende stap kan zijn om de beperkte idee van bibliotheek te verlaten en op zoek te gaan naar een baliefunctie die veel en veel breder is. Waarbij 'openbare voorziening' en 'commercie' de handen in een slaan. Heb ooit mee gewerkt aan een dergelijk breed idee in Zaanstad. Maar vanwege de jarenlange vete tussen de directrice van de Zaanse bieb en minstens één wethouder, werd dat idee door de starre bazin van de bieb afgeblazen. Zo waren er veelbelovende contacten tussen NS, Schiphol, Bruna en andere deelnemers aan een fantastische voorziening in het Zaanse stadscentrum/station. Dat is dus een snelle en stille afgang geworden, jammer, maar ik heb nooit getwijfeld aan de richting die Karmac nu is ingeslagen. Veel succes!
Anton Dierdorp
18-12-2013 14:42
Op het gevaar af onterechte conclusies te trekken, omdat ze uitsluitend gebaseerd zijn op de hier geboden informatie, komt het me voor dat de bibliotheek de inwoners van Waterland, maar vooral zichzelf hier tekort heeft gedaan. Het getuigt niet van ondernemerschap en flexibiliteit dat de bibliotheek voor 180.000 euro per jaar (wat toch nog neerkomt op ongeveer 10,50 euro per inwoner) geen alternatief aanbod heeft kunnen neerzetten. Ik ken meerdere bibliotheken die in een vergelijkbare situatie verkeren en dit wel voor elkaar hebben gekregen. Het resultaat is dat zij in elk geval nog de partner van hun gemeenten zijn en geen concurrent in het eigen werkgebied hoeven te dulden. Van daar uit kunnen ze met vernieuwende projecten hun positie proberen te heroveren. Iets dat voor de bibliotheek Waterland helaas de komende vijf jaar in elk geval is uitgesloten.

Schrijf een reactie

Naam
E-mailadres (?)
Reactie
 

Gerelateerde informatie

Peiling

De potentiële kracht van het landelijke merk Bibliotheek wordt niet voldoende benut
Eens
Oneens
In een interview in Bibliotheekblad nr 7 2019 stelt Cyril Crutz, directeur-bestuurder van BiblioPlus, dat de potentiële power...
Lees meer en geef uw mening