Zeven cent per inwoner
De vergoedingsregeling, waar het SIOB en BNL in het kader van hun activiteiten voor 'de Bibliotheek op school' (dBos) verantwoordelijk voor zijn, houdt in dat bibliotheken over drie jaar een jaarlijkse vergoeding van € 0,07 per inwoner van hun werkgebied kunnen krijgen als ze een licentie afnemen van het schoolbibliotheeksysteem SchoolWise van het bedrijf HKA of V@school van het bedrijf Infor.
De regeling gaat in op 1 september 2013 en geldt voor de drie schooljaren 2013/2014, 2014/2015 en 2015/2016. Het eerste jaar is er maximaal € 400.000 beschikbaar, het tweede jaar € 500.000 en het derde jaar € 600.000. Als er meer aanvragen komen dan er geld is, worden de aanvragers naar rato uitbetaald.

Voorwaarde: groei naar 50%
Voorwaarde voor de regeling is dat de aanvragende bibliotheek een plan van aanpak meestuurt, waarin in staat hoe de bibliotheek in drie jaar tijds een groei in het aantal deelnemende scholen weet te bereiken van een door het SIOB en BNL gewenst niveau van minimaal 50% (aan het eind van het schooljaar 2015/2016). Deze beide instellingen vinden het wenselijk dat na 2013/2014 ongeveer 20 tot 30% van de scholen is aangesloten en na 2014/2015 ongeveer 30 tot 40%.
De bibliotheek moet een schoolbibliotheeksysteem bestellen bij een door BNL goedgekeurde leverancier of dealer. Dat zijn momenteel HKA, Infor en de PSO’s, maar de regeling staat open voor nieuwe aanbieders, mits deze aan de door BNL gestelde voorwaarden voldoen. De portal (inclusief de kosten) wordt na drie jaar geëvalueerd.

Niet passend in afspraken
De PSO’s zijn principieel van mening dat deze tijdelijke subsidieregeling niet past bij de afspraken die OCW, IPO en VNG hebben gemaakt in het Bibliotheekcharter. 'Licentiekosten voor V@school en SchoolWise zijn kernonderdeel van de landelijke onderwijsportal en behoren daarmee bij de landelijke infrastructuur', zegt de SPN in haar brief. De SPN heeft BNL en het SIOB opgeroepen om in de komende begrotingen voldoende middelen op te nemen om deze landelijke licentieverplichtingen structureel op landelijk niveau te financieren. De PSO’s geven aan, ondanks het verschil van mening, onverminderd te blijven doorwerken aan het ondersteunen van de dBos.

Hoort niet bij infrastructuur
'ILS-en of afgeleide systemen zoals die voor scholen behoren helemaal niet tot het domein van de landelijke infrastructuur, het is nieuw voor mij dat PSO's bepalen dat dit wel het geval is', zegt Diederik van Leeuwen, directeur van BNL, in een reactie op de inhoud van de SPN-brief [ILS-en = Integrated Library Systems, ofwel de lokale of provinciale bibliotheekautomatiseringssystemen – wk].
'In aanvang was het wel de bedoeling dat er een eigen leerlingenportal gebouwd zou worden door BNL, maar daar is voorlopig van afgezien vanwege enerzijds het feit dat de leveranciers HKA en Infor bereid waren mee te werken aan een landelijke opzet en daarmee een efficiënte (goedkopere) en effectievere (snelheid) oplossing voorhanden was. Anderzijds zijn nog niet alle digitale componenten binnen de BNL-infra klaar om een volwaardig leerlingenportal op te leveren', zegt van Leeuwen verder.

Van Leeuwen meldt dat BNL de komende drie jaar met de leveranciers gaat toewerken naar een vergaande integratie van infra-onderdelen, zoals de NBC en het Datawarehouse (DWH) in de leerlingenportal. Daarom is de regeling in aanvang op drie jaar gesteld, omdat er dan beter zicht is op wat de leveranciers nog moeten leveren en wat er 'standaard' beschikbaar is vanuit BNL. 'En als de regeling bevalt en nog steeds te financieren is, zou het ook kunnen dat deze wordt doorgezet. Is het reëel om nu al verder dan drie jaar vooruit te kijken? Ik vind zelf dat we een meer dan behoorlijke termijn afgeven eerlijk gezegd', aldus Van Leeuwen.

Basisvariant afgedekt
Hij vertelt dat de leveranciers hebben bijgedragen aan het minimaliseren van de kosten, waardoor de vergoedingen recent nog met 30% lager konden worden afgesteld. De vergoeding dekt daarmee volgens Van Leeuwen een basisvariant af, waarmee de bibliotheken de boer op kunnen naar scholen. 'Al het maatwerk of additionele wensen komen voor rekening van de lokale samenwerking, dat lijkt me logisch. Wij verwachten op onze beurt juist van PSO's dat ze daarin de handschoen oppakken en een positieve rol gaan spelen. Ook in het maken van nadere afspraken met de leveranciers. Er is een plafond ingebouwd, omdat we zelf geen ongelimiteerd budget hebben. Alles wat we aan schoolwerk zouden besteden, valt ergens anders weer van een project af. Ook wij moeten keuzes maken, net als ieder ander', zegt van Leeuwen.

Prikkelen
Hij voegt daaraan toe dat BNL en het SIOB de bibliotheken willen prikkelen om zelf middelen te verwerven voor de werkzaamheden op school. Volgens hem is dat is zeer goed mogelijk en bewijzen vele directeuren door het hele land dat al. 'Die vragen een bijdrage per leerling aan scholen of gemeente of verdienen zichzelf op een andere wijze terug. Deze tijd vraagt om cultureel ondernemerschap en het volledig leunen op subsidies is "old school". Bovendien vind ik een investering van 1,5 miljoen euro de komende 3 jaar plus bijkomende werkzaamheden (en koppelingen die BNL ook financiert) nogal een behoorlijke bijdrage. Jammer dat de PSO's zo reageren. Ik had liever gezien dat ze dit positief hadden opgepakt, daar is alle gelegenheid voor. Nu creëren ze rondom een goede regeling die actieve bibliotheken met gejuich ontvangen onnodig ruis en onrust. Het was sterker geweest wanneer ze met een volume aanmeldingen en een formule op de proppen waren gekomen die een andere regeling rechtvaardigt. Die kans is er nog steeds. Ik daag ze uit om ons beleid te moeten herzien vanwege het enorme succes van de Bibliotheek op school dankzij de inzet van de PSO's. In dat geval ben ik de eerste om mijn ongelijk te erkennen', zo eindigt Van Leeuwen zijn reactie.

Sterke positie
De vergoedingsregeling meldt dat de met landelijke content en functionaliteit gevulde widgets van BNL de leerlingenportal specifiek maakt voor dBos. Hetzelfde geldt voor de relatie met het Leesplan en de integratie van de Monitor (transacties van data). De bibliotheek en haar expertise worden letterlijk “op school” gebracht, omdat de leerlingenportal technisch gezien een uitbreiding is van het lokale bibliotheeksysteem en deze door de bibliotheek wordt beheerd. 'Hiermee krijgt u als bibliotheek een (ver)nieuwe(nde) en sterke positie in de school.'
De bibliotheek kan de licentie zelf afnemen van de leverancier als die HKA of Infor is. Indien een PSO voor de bibliotheek een dealerrol vervult, kan de bibliotheek de licentie via haar PSO afnemen. De bibliotheek moet zelf met de leverancier of de PSO afspraken maken over de kosten, het onderhoud, de implementatie en zonodig de migratie van oude systemen.

De regeling meldt ook dat BNL de afspraken met HKA en Infor heeft gemaakt en dat stapsgewijs over een periode van drie jaar integratie met de landelijke infrastructuur wordt bewerkstelligd. 'Deze afspraken zijn in een gemeenschappelijk jaarplan vastgelegd en formeel geregeld binnen een samenwerkingsovereenkomst.'

Het SIOB zegt hierover in zijn 'Beleidskader opdrachttaak Digitale innovatie 2013-2014' (PDF) op pagina 22, onder paragraaf 5.1. de Bibliotheek op school, Activiteiten in opdracht van het SIOB en - na inrichting - de landelijke uitvoeringsorganisatie: 'BNL verhoogt stapsgewijs het eigen functionele en technische aandeel van de portal van Bibliotheek op school voor scholen en daarmee de aansluiting op de eigen infrastructuur: van 25% in 2012 naar 75% in 2015 ten opzichte van de bibliotheekleveranciers HKA en Infor.'

Educat stopt
Tot nu toe was een veelgebruikt schoolbibliotheeksysteem Educat van HKA. Het wordt door 1900 van de ruim 7000 basisscholen gebruikt. De kosten zijn doorgaans € 200 per school.
Door de komst van EducatWise (nauw gekoppeld aan het bibliotheekautomatiseringssysteem BicatWise), nu op verzoek van BNL gevolgd door SchoolWise, stopt HKA met het ondersteunen Educat. Vorig jaar toonde de landelijk Educat-coördinator Leendert den Heijer zich ongerust over de plannen van het SIOB en BNL. Zie dit bericht van 1 maart 2012. BNL heeft zijn advies in die zin opgevolgd dat afspraken zijn gemaakt met HKA en Infor.
 
Tekst: Wim Keizer

Zie ook dit bericht op de website van BNL.
Zie verder ook de brochure Vergoedingsregeling aanschaf schoolbibliotheeksysteem (PDF)