B&W van Someren volgen het advies en stellen de gemeenteraad voor (pdf) om dat te doen in nauwe samenwerking met de scholen, maatschappelijke partners en innovatieve partijen. Daartoe willen B&W een aantal partijen uitnodigen om 'een vernieuwend, effectief en aansprekend voorstel te doen dat aansluit bij de richtinggevende verwachtingen zoals hierboven vermeld”. De belangrijkste van die verwachtingen is dat er “een nieuwe invulling van de bibliotheekfunctie komt die in sterkere mate dient te zijn gericht op het stimuleren van taalontwikkeling, leesbevordering en mediawijsheid bij de jeugd.'
Het voorstel wordt vandaag (13 februari) behandeld in een vergadering van de raadscommissie Burger en Bestuur.
Het bibliotheekwerk in Someren wordt thans nog uitgevoerd door Bibliotheek Helmond-Peel. Het werkgebied van deze basisbibliotheek omvat de gemeenten Helmond, Asten, Deurne en Someren.
De site van het Eindhovens Dagblad wijdde 11 februari een kort artikel aan het advies van Questum en het standpunt van B&W.

Maatschappelijke onderneming
Bureau Questum is opgericht door Thijs Kuipers. Hij noemt zijn bureau 'een maatschappelijke onderneming'. Kuipers was werkzaam als directeur van Biblioplus (o.a. Boxmeer, Cuijk en gemeenten in Noord-Limburg) en Bibliotheek Eindhoven, in het laatste geval van 1 april 2012 tot 1 oktober 2013. Hij vertrok daar omdat hij zich onvoldoende gesteund wist door de Raad van Toezicht. Kuipers was ook voorzitter van het Directieoverleg Brabantse Bibliotheken (DOBB). Hij is lid van de commissie Media van de Raad voor Cultuur. Op de Questum-site staat zijn kijk op de openbare bibliotheek. Er is een Raad van Advies waarin o.a. Frank Huysmans (www.warekennis.nl) zitting heeft.

Conclusies
Bureau Questum trekt in zijn rapport de volgende conclusies:
1. De huidige bibliotheekvestiging in Someren is niet toekomstbestendig.
Questum zegt dat het gebruik van de uitleenfunctie snel afneemt. Volgens het bureau presenteert de bibliotheek haar uitleencijfers 40% hoger dan ze in werkelijkheid zijn, omdat ook verlengingen worden meegerekend. Als landelijke trend noemt het bureau: in de laatste 14 jaar 50% minder uitleningen aan volwassenen en 33% minder aan jeugdleden. Het wordt aannemelijk geacht dat dit ook in Someren geldt.
2. De dienstverlening van de bibliotheek sluit niet aan op de wens van de gemeente om prioriteit te geven aan taalontwikkeling, leesbevordering en mediawijsheid, met name bij de jeugd.
3. De dienstverlening en strategische koers van de bibliotheek zijn in bedrijfseconomisch opzicht onhoudbaar.
Volgens Questum zijn de systeemkosten van de huidige bibliotheek zeer hoog in vergelijking met de directe uitvoeringskosten en lopen bij teruglopend gebruik de kosten per uitlening snel op.
4. De nieuwe bibliotheekwet geeft de gemeente Someren de mogelijkheid om de invulling van de fysieke bibliotheekfunctie naar eigen inzicht te organiseren.
Questum zegt dat de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) meer dynamiek en marktwerking in de sector ondersteunt. Volgens het bureau steunt de VNG ook de opkomst van nieuwe (commerciële en non-profit) aanbieders op de 'bibliotheekmarkt'.

Voorleggen aan VOB
Bestuur en directie van de Bibliotheek Helmond-Peel vechten verschillende bevindingen en conclusies van Questum aan. In een brief aan de gemeenteraad met als bijlage een puntsgewijze reactie (pdf) op het rapport van Questum verweert het bibliotheekbestuur zich. Volgens de Bibliotheek Helmond-Peel staat het rapport volledig haaks op de positieve ontwikkelingen die de vestiging in Someren de afgelopen jaren heeft laten zien. Het bureau geeft volgens Bibliotheek Helmond-Peel ten onrechte aan dat de beleidsvoornemens van de bibliotheek zich niet goed zouden verhouden tot de eisen die gemeente zou stellen.
Bibliotheek Helmond-Peel wil het verhaal van Questum voorleggen aan de Vereniging van Openbare Bibliotheken (VOB) om een oordeel te geven over het voorgestelde perspectief voor de bibliotheekfunctie.
De bibliotheek bestrijdt dat het aantal uitleningen in Someren zo maar gerelateerd kan worden aan de landelijke ontwikkelingen. Ook zegt Bibliotheek Helmond-Peel dat het overal normaal is verlengingen als uitleningen mee tellen en dat er dus geen sprake is van misleiding. Ook andere door Kuipers genoemde cijfers worden aangevochten.
Ruud Hakvoort, directeur van Bibliotheek Helmond-Peel, zal tijdens de commissievergadering inspreken.

Ruimte voor bespreking
De Vereniging van Brabantse Bibliotheken is ongerust over de ontwikkelingen in Someren en heeft het punt 20 februari op de agenda van het DOBB gezet. Er is ruimte in de agenda gemaakt om met elkaar te bespreken hoe de Brabantse directeuren om willen gaan met de ontwikkelingen zoals ze zich in Someren voordoen. Het wordt niet onwaarschijnlijk geacht dat het ook in andere gemeenten kan gebeuren.

De drie stukken (rapport Questum, raadsvoorstel van B&W en reactie Bibliotheek) zijn te vinden op de site van de gemeente Someren (click op punt 4).

Tekst: Wim Keizer