Minister Jet Bussemaker (PvdA) van OCW ontraadt de Tweede Kamer dringend om twee amendementen van Kamerlid Jasper van Dijk (SP) over het voorstel-Stelselwet openbare bibliotheekvoorzieningen (Wsob) aan te nemen. Dat betreft in de eerste plaats een amendement om vast te leggen dat elke gemeente minimaal één bibliotheekvestiging moet hebben. En in de tweede plaats een amendement waarbij geregeld wordt dat het lidmaatschap van de digitale bibliotheek automatisch wordt gekoppeld aan het lidmaatschap van de lokale bibliotheek.
Dit bleek 3 juni tijdens het vervolg van de op 15 mei begonnen behandeling van het wetsvoorstel. De Kamer sprak er over van 17.00 tot 22.00 uur met een dinerpauze van drie kwartier. Er waren uiteindelijk 27 amendementen ingediend, waarvan sommige eerder ingediende amendementen vervingen. Op aandrang van de minister werd een aantal amendementen omgezet in moties. Stemming over de overblijvende amendementen en de moties vindt plaats op dinsdag 10 juni.
Te veel of te weinig regels?
Is er in het voorstel-Stelselwet openbare bibliotheekvoorzieningen (Wsob) sprake van overregulering (zoals o.a. de Raad van State en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten vinden) of is er juist sprake van te weinig regulering (zoals o.a. de Vereniging van Openbare Bibliotheken, daarin vooral gesteund door de SP, meent)?
Op 15 mei en 3 juni bleek dat sommige fractiewoordvoerders meer neigen naar het eerste standpunt en andere juist naar het tweede. Daardoor lijkt de kans dat er iets wezenlijks aan de wetstekst zal veranderen uiterst gering. Vrij veel amendementen betreffen minimale aanpassingen.
E-books voor de jeugd
Positief was de minister over een amendement van haar partijgenoot Jacques Monasch waarbij geregeld wordt dat een (klein) deel van het geld dat beschikbaar komt door de uitname uit het gemeentefonds niet wordt gebruikt voor de aankoop van e-content, maar om het mogelijk te maken dat de jeugd een gericht pakket e-books gratis kan lenen: in ieder geval AVI-boeken en boeken van de leeslijst.
Inmiddels hebben in de
meicirculaire over het gemeentefonds de door de Kwink-groep c.s. aanbevolen
bedragen voor de onttrekking gestaan: € 8 miljoen in 2015, € 9,2 miljoen in 2016, € 10,6 miljoen in 2017 en € 12,2 miljoen in 2018 en latere jaren.
Contributievrijdom jeugd
Een amendement van Monasch om de bepaling weg te halen dat een college van B&W de vrijheid heeft contributie van de jeugd te heffen (tot maximaal de helft van wat aan volwassenen wordt gevraagd) ontraadde Bussemaker. Dat gold ook voor het omgekeerde: het verzoek van Mona Keijzer (CDA) om de gemeente helemaal vrij te laten in het vaststellen van de hoogte van contributie voor de jeugd.
Vijf functies
Mona Keijzer had ook een amendement ingediend om de vijf in artikel 5 genoemde bibliotheekfuncties weer terug te brengen tot drie en 'organiseren van ontmoeting en debat' en 'laten kennis maken met kunst en cultuur' te laten vervallen. Dat was ook de wens van de VNG en Raad van State. Arno Rutte (VVD) had een soortgelijk amendement ingediend. Maar de minister wilde er niet aan en betoogde dat er veel draagvlak bestaat voor de vijf functies.
Vertrouwen in gemeenten
Wat het SP-standpunt betreft dat elke gemeente minimaal één bibliotheekvestiging moet hebben (in een variant gesteund door Norbert Klein van 50plus-Klein) vond de minister dat dit de lokale democratie aantast. Zij heeft er vertrouwen in dat het binnen de netwerkbepalingen niet zo’n vaart zal lopen met de door SP geconstateerde 'kaalslag'. Daarbij wees zij op de bepaling dat een gemeente die een bibliotheek wil sluiten moet overleggen met buurgemeenten en afspraken moet maken over de toegankelijkheid van een bibliotheekvoorziening voor de burgers van de desbetreffende gemeente(n). Zij wees er ook op dat deze wetsbepaling een verbetering is, daar er in de bestaande Wet op het Specifiek Cultuurbeleid (Wsc) niets over wordt geregeld. Ook wees zij op de financiën: een zorgplicht heeft financiële gevolgen waar binnen de OCW- of rijksbegroting geen ruimte voor is. Van Dijk stelde vast dat de minister geen ondergrens wil vastleggen en dat de wet dus eigenlijk vooral symbool-wetgeving is. Arno Rutte bracht daar tegenin dat ook zonder Stelselwet er gewoon bibliotheken zouden zijn. Hij vindt het wetsvoorstel aan de ruime kant, maar vindt het wel goed dat de rol van de Koninklijke Bibliotheek voor de digitale voorzieningen geregeld wordt. Hij pleitte tegen de hele kerstboom aan amendementen die er was ingediend. Zelf had hij er maar één: terugbrengen van de vijf functies naar drie.
Niet verplichten, wel verleiden
Het andere SP-punt, de koppeling van het fysieke en digitale lidmaatschap, vond Bussemaker ook onwenselijk. De minister wil mensen die alleen maar diensten willen afnemen van de landelijke digitale bibliotheek niet verplichten dan tegelijk ook lid te worden van een fysieke bibliotheek. Wel vond zij dat de gegevens van dergelijke gebruikers, als het kan in verband met de privacy, bekend moeten zijn bij de fysieke bibliotheek zodat deze de digitale gebruikers wel kan verleiden ook lid te worden van de fysieke bibliotheek.
Ter sprake kwam ook nog de Nationale Bibliotheekpas. De minister zei er van uit te gaan dat de bibliotheekbranche deze niet voor 2016 geregeld heeft. Zij ontraadde amendementen op dit punt, omdat zij het niet van de branche kan afdwingen en het IC-technisch ook erg ingewikkeld is.
Zorgen PSO’s
Vera Bergkamp (D66) had wat zorgen over de PSO’s. Zij had vernomen dat wat deze aanbieden niet altijd aansluit op de behoeften. Bussemaker zei dat er aan de ene kant door de komst van de digitale bibliotheek minder interbibliothecair leenverkeer (IBL) te verwachten is, maar door de kleinere fysieke collecties meer. De PSO’s zijn bezig met opschaling. Er komt een onderzoek naar de doelmatigheid van het IBL.
Verslagen
De Tweede Kamer publiceerde op haar site al een
kort verslag, alsmede het
volledige plenaire verslag. Zie ook de
summiere samenvatting en het
uitgebreide verslag (clicken in rijtje onderwerpen links) van de eerste termijn van het debat op 15 mei.
Alle
amendementen en
moties staan genummerd bij de wetstekst zelf en andere genummerde stukken rond het voorstel-Wsob (33846) op
de site van de Tweede Kamer.
Eerdere artikelen op Bibliotheekblad.nl:
-
www.bibliotheekblad.nl/nieuws (20 mei);
-
www.bibliotheekblad.nl/nieuws (16 mei);
-
www.bibliotheekblad.nl/nieuws (14 mei).