Boeken vinden niet altijd hun weg naar de lezer, soms ten onrechte. Het Vlaamse steunpunt voor bibliotheken en cultuurcentra, LOCUS/Bibnet, nam dit gegeven als uitgangspunt voor de jaarlijkse Vlaamse Bibliotheekcampagne (voorheen Bibliotheekweek). Met het thema Verborgen Parels gaven ze 25 Nederlandstalige titels uit de eenentwintigste eeuw een tweede kans. Begin oktober werden deze boeken in lokale bibliotheken en via de site www.verborgenparels.be extra onder de aandacht gebracht. Op de website kon het publiek stemmen, filmpjes bekijken, recensies lezen en commentaar achterlaten. De 15 meest gekozen titels zijn nu tijdelijk (tot 20 januari 2016) beschikbaar via de Verborgen Parels-app. Ook Nederlandse lezers kunnen die gratis downloaden.

De bedoeling was dat lokale bibliotheken toegevoegde waarde rond de titels zouden creëren en mensen zouden aanzetten tot stemmen. Veel bibliotheken organiseerden daarom tijdens de Bibliotheekweek acties rond de titels. Dat varieerde van het aanschaffen van extra exemplaren tot het maken van lezersfilmpjes over alle boeken. De zoektocht naar het betere boek bleek veel mensen aan te spreken. Al voor de lancering van de app bezochten meer dan 75.000 bezoekers de website en uiteindelijk brachten zo’n 40.000 lezers hun stem uit.

Bookcrossing
Misschien wel de opvallendste actie tijdens deze Bibliotheekcampagne was die van bibliotheek De Poort in Antwerpen-Berchem. Tinne Derkinderen van bibliotheek De Poort verspreidde de Verborgen Parels via Bookcrossing. De boeken kregen een begeleidende brief mee over de campagne Verborgen Parels en de lokale bibliotheek. Tinne bracht de boeken langs bij onder meer de lokale bakker, een brasserie, de kapper, de muziekacademie, het cultuurcentrum van Berchem en literair centrum De Nieuwe Vrede. Haar idee was ‘om de boeken letterlijk in de kijker te zetten en onder de aandacht te brengen bij de mensen. Juist op plekken waar je dat niet verwacht.’ Iedereen mocht de boeken gratis meenemen en lezen, in de hoop dat de lezers het daarna zelf opnieuw ergens neer zullen leggen. Via Bookcrossing.com zijn de boeken te volgen, de meeste zijn al meegenomen.

Volgens Tinne Derkinderen zijn de reacties heel positief. ‘Op onze Facebookpagina krijgen we heel toffe reacties en ook de winkeliers reageren heel fijn. Soms zijn mensen wel wat verwonderd “moeten die boeken dan niet terug naar de bib?”’

Voor de bibliotheek van Berchem levert het heel wat op, vertelt Tinne Derkinderen. ‘Het is een goede manier om onszelf lokaal meer kenbaar te maken, nu krijgt de bieb een gezicht en dat levert meer interesse op in wat we doen en mogelijke samenwerking met partners. We hopen dat dit een eerste aanzet wordt en dat winkeliers of particulieren dit gaan voortzetten met hun eigen boeken of met boeken die wij niet meer gebruiken. Wij kunnen hen daar dan bij ondersteunen.’

Kennis
Over het algemeen leken de Vlaamse bibliotheken zich goed in het thema Verborgen Parels te kunnen vinden. Volgens An Vanlierde, medewerkster van LOCUS/Bibnet, blijkt uit een steekproef dat dit jaar veel bibliotheken aan de campagne hebben meegedaan. ‘We zien in veel lokale media berichten over bibliotheekacties en ook uit onze eigen contacten blijkt dat de campagne dit jaar sterk gedragen wordt door de sector.’ Ze is heel tevreden met het verloop van de campagne tot nu toe. ‘Het bezoekersaantal van de site (inmiddels opgelopen tot 95.000) is boven onze verwachtingen. In totaal waren er 650 comments, minimaal 10 per titel. Het was kennelijk een goede zet van ons om gebruik te maken van de kennis van onze bibliotheekprofessionals. We hebben bewust gekozen om niet op bestsellers te mikken maar op minder bekende titels die ook de moeite waard zijn. Op deze manier kunnen we de meerwaarde van de bieb goed presenteren.’

Tussenoplossing
Het doel van de campagne Verborgen Parels is om het grote publiek de weg te wijzen naar digitaal lezen. Daarnaast is het een tussenoplossing om bibliotheken betrokken te houden bij het digitale verhaal. Begin dit jaar strandde het Vlaamse e-bookproject (‘E-boeken in de bib’) onder meer wegens slecht functionerende techniek. Onderzoek naar een nieuwe langetermijnstrategie bij LOCUS/Bibnet loopt nog. (Zie ook de presentatie van LOCUS/Bibnet (pdf) over het e-bookproject tijdens Informatie aan Zee op 18 september 2015.)

In de tussentijd blijkt deze kortetermijnoplossing heel werkbaar. De app heeft zich al bewezen in Nederland (in de vorm van de VakantieBieb en de Poëziebieb) en kan later weer worden ingezet. An Vanlierde: ‘Deze werkwijze leent zich goed om ons op specifieke doelgroepen te richten. De bedoeling is om nog een aantal projecten op te zetten, de inhoudelijke thema’s zijn afhankelijk van de aanvragen die we uit de sector krijgen. Deze tijdelijke acties kunnen leerpunten bieden voor de ontwikkeling van een plan op de lange termijn voor een ruime, permanente e-bookcollectie.’

Promotieacties
In november volgen nog een aantal publieksacties om de Verborgen Parels-app te promoten, aldus An Vanlierde: ‘Om de app zo breed mogelijk kenbaar te maken, laten we ons versterken door Friendship. Vanaf 29 oktober - en dit vier weken lang - zal een lezende reus met een tablet in de hand in Antwerpen postvatten. Zijn kleine broer zal, na een passage op de Boekenbeurs op 10 en 11 november, te zien zijn in enkele treinstations.’
De app Verborgen Parels is beschikbaar sinds 22 oktober (voor zowel Apple als Android) en was op maandag 26 oktober 3879 keer gedownload met overwegend positieve recensies.

Tekst: Elselien Dijkstra