‘Welkom in de bibliotheek van de toekomst,’ zo heette de Utrechtse wethouder Jeroen Kreijkamp de bezoekers welkom die op zaterdag 23 januari een kijkje namen in het voormalige hoofdpostkantoor aan de Neude. ‘Maak nu al kennis met een van Europa’s mooiste bibliotheken van de toekomst,’ aldus de aanhef boven het persbericht van de Bibliotheek Utrecht naar aanleiding van het open huis. In de brochure De Bibliotheek op de Neude, hoe het kan worden. wordt die toekomst als volgt verwoord: ‘Als je in de herfst van 2017 ’s ochtends over de Neude loopt, kijk je verbaasd naar de nieuwe Centrale Bibliotheek. Het ooit zo mooie maar strenge postkantoor is een nieuw leven begonnen. Het is dan nog maar amper een maand geleden dat koning Willem-Alexander de nieuwe bibliotheek opende en daarmee Utrecht een “wauw-beleving” gaf. Een cadeautje van de 125-jarige Bibliotheek aan alle burgers van de stad.’ Vervolgens heet het: ‘Waren de afgeplakte ramen voorheen “dode ogen” die op het plein keken, nu straalt overdag door diezelfde ramen de activiteit in de bibliotheek naar buiten. ’s Nachts is door projecties de dynamiek in deze informatie-hotspot in het hart van de stad te volgen. De eiken toegangsdeuren die, als waren ze van een middeleeuwse kerker, bijna een eeuw lang de toegang tot de diensten van de posterijen beschermden, zijn vervangen door een uitnodigende glazen pui’.

Het is duidelijk: aan ambitie en zelfvertrouwen geen gebrek in de Domstad, die nog niet zo lang geleden de plannen rond nieuwbouw op het Smakkelersveld smadelijk zag stranden.
Goed denkbaar is dat die aanvankelijke tegenvaller uiteindelijk verkeert in z’n tegendeel, want als de rondleiding onder aanvoering van bibliotheekdirecteur Ton van Vlimmeren één ding aantoonde, dan is het wel dat het door architect Crouwel in de Amsterdamse stijl ontworpen en in 1924 opgeleverde gebouw nog in verrassend goede staat verkeert (duurzaam bouwen was ook een eeuw geleden geen onbekend fenomeen) én legio kansen biedt om een moderne bibliotheek te huisvesten in een pand dat sfeer en klasse ademt.
Niet voor niets gaf Bart Kellerhuis van ZECC Architecten aan dat zijn vingers jeuken om als interieurarchitect ‘het gebouw terug te geven aan de stad’. Met name de grote entreehal biedt vele mogelijkheden om zich te ontwikkelen tot een ‘inspirerende nieuwe plek waar inwoners van de stad Utrecht elkaar kunnen ontmoeten rond kennis en debat’.
Links: Ton van Vlimmeren verzorgt rondleiding. Midden: Bart Kellerhuis van ZECC Architecten. Rechts: De eerste ideeën stromen binnen via de ideeënbus.

Dat de inwoners van Utrecht reikhalzend uitkijken naar de nieuwe bibliotheek, die als alles volgens planning verloopt niet in 2017 maar begin 2018 de deuren opent, bewees de grote belangstelling bij het publiek. Binnen een kwartier waren de rondleidingen door het gebouw volgeboekt. In de hal toonden sfeerimpressies en plattegronden hoe de nieuwe bibliotheek eruit zal zien. In de nog aanwezige brievenbussen kon men ideeën en suggesties achterlaten. Met behulp van virtuele brillen werd een kijkje gegund in het historische gebouw. Voor de muzikale omlijsting zorgde de Band zonder Verblijfsvergunning (bestaande uit in Utrecht opgevangen vluchtelingen), die samen met de Utrechtse formatie tegenwind ’s middags optrad.

Na de verhuizing naar de nieuwe bibliotheek rekent directeur Van Vlimmeren op een miljoen bezoekers per jaar, ofwel een verdubbeling ten opzichte van het huidige aantal.

Tekst en foto's: Eimer Wieldraaijer


* Meer over de plannen vindt u in het filmpje op de website van Bibliotheek Utrecht. In een van de komende edities van Bibliotheekblad licht Ton van Vlimmeren de plannen nader toe.

Postkantoor het gebouw dat zo groot als de wereld was de sfeer van marmer mijn moeder een warme, verstandige hand alle mensen waren benen alle benen hadden haast. Die keer dat ik ben zoekgeraakt lag ik gevloerd onder de indruk naar de hoge koepel te staren. Ik zei: ‘Ik heb het zwerk gezien.’ Ingmar Heytze, uit: Utrecht voor beginners, Uitgeverij Podium, 2009.