Nieuw in het stuk, dat in handen is van Bibliotheekblad.nl, is dat er ook een ‘klein abonnement’ (een soort kennismakingsabonnement) mag worden aangeboden van 21 euro. Daarvoor mogen leners maximaal 6 e-books per jaar lenen. Dit abonnement kan alleen worden aangeboden bij een gecombineerd lidmaatschap, dus niet als ‘digital only’. Verder mogen bibliotheken alleen aan minima en ‘specifieke groepen’ een korting verlenen op het standaardtarief van 42 euro, ook alleen bij een gecombineerd lidmaatschap. Hoe deze afspraken tot stand komen is een zaak tussen bibliotheek en gemeente(n).
En derde mogelijkheid is nog dat bibliotheken met de KB afspraken kunnen maken over acties, met actietarieven, maar die mogen niet langer dan 1 jaar duren en moeten leiden tot conversie naar een gecombineerd lidmaatschap of lokaal-digitaal-lidmaatschap.

Jeugdpakket
Wat de jeugd betreft, is het voornemen om vanaf 12 jaar voor alle beschikbare e-books een met de leeftijd oplopende contributie te laten vragen, zoals 19 mei tijdens de KB/OB-dag in een presentatie (pdf, pagina 7) was vermeld, van de baan. Een lidmaatschap voor jongeren tot en met 17 jaar kan gratis blijven, maar geldt niet meer voor alle beschikbare e-books. Gratis lenen kan alleen voor jeugd-e-books t/m C-titels die voorzien zijn van AVI, voor e-books die te vinden zijn op www.lezenvoordelijst.nl en verder voor 6 titels uit het gehele e-booksaanbod. Aan de jeugd kan ‘digital only’ niet worden aangeboden.
Met de samenstelling van het jeugdpakket voldoet de KB aan artikel 13 lid 2 van de Wet stelsel openbare bibliotheekvoorzieningen (Wsob), waarin staat dat er aan personen beneden 18 jaar geen contributie zoals bedoeld in artikel 14 wordt geheven voor ‘door de KB aangewezen digitale werken’. Deze bepaling is in de Wsob gekomen door een amendement (pdf) van Tweede Kamerlid Jacques Monasch, met een pleidooi, gegeven de beperkingen van het Auteursrecht (d.w.z.: de noodzakelijke toestemming van uitgevers), als uitzondering op artikel 14 een gericht pakket gratis te lenen boeken vast te stellen. ‘Daarbij is het voor het onderwijs van belang dat in ieder geval AVI-boeken en boeken van de leeslijst hier onderdeel van uitmaken. Verder zouden de indieners graag zien dat de Koninklijke Bibliotheek zich inspant om ook enkele actuele titels aan deze lijst toe te voegen, om het lezen door jongeren aan te moedigen,’ zo zei het amendement.

Geen marktverstoring
De KB zegt dat met dit pakket tegemoet gekomen is aan de wensen van de bibliotheken, maar ook getracht is marktverstoring te voorkomen en dus de belangen van de uitgevers in het oog te houden.

Tekst: Wim Keizer