De vraag van de deelnemers is ook, als een aantal bibliotheken kiest voor één systeem, wie de aanbesteding en de definitieve komst ervan gaat regelen. Als, wat de gespreksdeelnemers zeer waarschijnlijk vinden, OCW het niet zelf wil doen en ook de Koninklijke Bibliotheek (KB) niet, wie dan wel? In Vlaanderen is voor die werkzaamheden de vzw (vereniging zonder winstoogmerk) Cultuurconnect ontstaan, betaald door de Vlaamse overheid, maar welke organisatie gaat het in Nederland doen en wie betaalt?
Een derde vraag vinden de deelnemers of een collectief uitleensysteem, bij een teruglopend aantal uitleningen, eigenlijk wel een belangrijk probleem is. Is de invulling van de ‘maatschappelijke bibliotheek’, waar goede CRM- en marketingsystemen voor nodig zijn, niet veel belangrijker? En kan daar iets collectiefs gebeuren?

Het gesprek werd gehouden naar aanleiding van een verzoek van de Vereniging van Bibliotheekleveranciers (VvBL). Bij VvBL-leden heerst ongerustheid en de vraag was of die ongerustheid door anderen gedeeld wordt. Kunnen we er met een aantal mensen eens een openhartig gesprek over voeren? Gespreksleider Eimer Wieldraaijer vertelde dat Bibliotheekblad ook de KB uitgenodigd had, maar dat die in dit stadium, waarin zij nog bezig is met voorbereidingen voor de vervolgaanpak, niet wilde meedoen.

Beduchtheid
Globale uitkomst van het gesprek is dat de twee leveranciers, Rob Barentsen en Kees-Jan Dommisse, beducht zijn voor een monopolist, die niet alleen een uitleensysteem exploiteert, maar ook applicaties die daaraan gekoppeld kunnen worden. Maar om alle leveranciers van dergelijke applicaties gelijke kansen te geven, zal volgens hen ‘open source’ duidelijk moet worden verankerd.

De twee bibliotheekmanagers, Paul Adels en Roel Zuidhof, vinden vooral dat de twee hypothesen, n.l. ‘een centraal systeem leidt tot kostenefficiency en versnelt de innovatie’, in het onderzoek onvoldoende hard onderbouwd zijn. De aandacht zou op de maatschappelijk-educatieve bibliotheek (en wat daarvoor nodig is) gericht moeten worden, niet op een uitleensysteem voor een afnemend aantal uitleningen.

De directeur van een provinciale ondersteuningsinstelling (POI), Peter van Eijk, ziet als grootste zorg hoe bibliotheken relevant kunnen blijven, meent dat een collectieve aanpak daarbij erg kan helpen, maar ook hij wil niet vast komen te zitten aan een monopolist. Daarom vindt hij het nodig om vooraf met de betrokken leverancier afspraken te maken over de wijze waarop koppelingen tussen verschillende applicaties gemaakt kunnen worden.

Landelijke potentie?
Aan het eind van het gesprek stellen de deelnemers vast dat er nu tegen de honderdvijftig innovatieve ideeën liggen, maar dat het er om gaat daar enkele uit te halen die landelijk potentie hebben. Peter van Eijk: ‘Ik vind Digitaalhulpplein.nl een heel mooie innovatie en als we er zo nog vier bij hebben zou dat goed zijn. Maar ik vind niet dat we daarmee vast moeten zitten aan de leverancier van één CLB.’
Enkele gesprekspartners menen dat het kaartje in de door de KB verrichte draagvlakpeiling zoveel groen toont en zo weinig rood (ca. 90% is voor een CLB), omdat veel directeuren niet echt weten waar het om gaat. Paul Adels vindt dat we niet te veel tijd en energie moeten besteden aan systemen die primair de uitleenfunctie betreffen, maar dat verwezenlijking van de maatschappelijk-educatieve bibliotheek veel belangrijker is. Hij zegt dat we met alle partijen in het veld zouden moeten kijken hoe je collectief kunt inkopen, ook de POI’s en G4 samen. Adels: ‘Veel processen kunnen echt wel efficiënter. Kunnen we niet een plaatje maken waar wij allemaal blij van worden?’

Bibliotheekblad 2/3, 2018
De volledige weergave van het rondetafelgesprek, met de afzonderlijk geuite meningen, wordt gepubliceerd in Bibliotheekblad nummer 2/3 dat 23 maart 2018 zal verschijnen.

Deelnemers rondetafelgesprek * Paul Adels, manager markt- en productontwikkeling Bibliotheek Rotterdam (verving directeur Theo Kemperman); * Rob Barentsen, directeur EastBridgeRFID BV (selfservice-, betaalsystemen en ICT-diensten) en lid Vereniging van Bibliotheekleveranciers (VvBL); * Kees-Jan Dommisse, directeur-eigenaar App Software, lid VvBL; * Peter van Eijk, directeur BiSC, portefeuillehouder ICT bij de Stichting Samenwerkende POI’s Nederland (SPN); * Jan David Hanrath, architect en voorzitter VvBL; * Roel Zuidhof, directeur Bibliotheek Nijkerk, lid Vereniging Sambis (Gelderland); * Eimer Wieldraaijer, hoofdredacteur Bibliotheekblad, gespreksleider; * Wim Keizer, medewerker Bibliotheekblad, verslag.