Met bovenstaande woorden opent Hans Boutellier de
VluchtelingenWerk IntegratieBarometer 2018 (pdf), een periodiek onderzoek naar de integratie van vluchtelingen in Nederland. De afgelopen jaren zijn er in bibliotheken veel projecten gedaan om bij te dragen aan de inburgering van nieuwkomers. Bij de evaluatie van een van de projecten waar ik afgelopen jaar zelf betrokken bij was - ‘Op weg naar werk in Oosterhout’ - vertelde een van de deelnemers: ‘
Door dit project heb ik weer vertrouwen in mijn leven in Nederland gekregen, ik durf nu te dromen dat ik ook hier een toekomst op kan bouwen!’ Precies de dromen waar Boutellier het over heeft.
De bibliotheek als veilige plaats
Vanaf medio 2020 wordt de nieuwe Wet Inburgering van kracht. De hoofdlijn van het nieuwe inburgeringsstelsel is: Iedereen doet mee, het liefst via betaald werk en daar moet de inburgering aan bijdragen. De gemeenten krijgen hier de regierol in en dit jaar zullen veel gemeenten hier al op anticiperen. Want veel nieuwkomers (lees hier: vluchtelingen en migranten) willen echt wel, maar ze moeten zich veilig voelen om buiten hun eigen deuren te gaan kijken. En dat is helemaal niet zo vanzelfsprekend, heb ik gemerkt in veel projecten met nieuwkomers. Een mooie bevinding is dat veel nieuwkomers de bibliotheek vaak als een betrouwbare plaats ervaren. Ze ‘kennen’ de bibliotheek nog uit hun eigen land, en de stap om naar de bibliotheek in hun nieuwe woonplaats te gaan is vaak minder groot dan naar andere organisaties. De bibliotheek voelt veilig, heb ik vaak gehoord als ik sprak met mensen uit deze doelgroep. Dat moeten we gebruiken! Voor gemeenten kan de bibliotheek een belangrijke schakel zijn om nieuwkomers te helpen bij hun inburgering. Aan bibliotheken de taak om dit jaar nog meer als vanzelfsprekende partner op het gebied van inburgering te worden gezien.
 |
Bijeenkomst 'Op weg naar werk in Oosterhout'
Een voorbeeldproject: Op weg naar werk
Bij het project ‘
Op weg naar werk in Oosterhout’ - een samenwerking tussen Bibliotheek Theek 5 en Cubiss - zijn het afgelopen jaar nieuwkomers gekoppeld aan allerlei organisaties waar veel vrijwilligers werken. Nieuwkomers hebben bij deze organisaties gedurende minstens drie maanden vrijwilligerswerk gedaan. Het project is ontstaan uit bevindingen van eerdere projecten, waaruit bleek dat nieuwkomers graag hulp willen bij het vinden van (vrijwilligers)werk. De bibliotheek heeft in dit project een belangrijke verbindende rol: de matches tussen nieuwkomers en betrokken organisaties vonden letterlijk plaats in de bibliotheek. Uit de evaluatie van het project is gebleken dat zowel de nieuwkomers als de samenwerkingspartners enthousiast zijn. Een van de nieuwkomers stelt (eigen woorden van de nieuwkomer):
‘Ik wil je bedanken voor de kans dat je aan mij heeft gegeven. Het werk in het speelgoedmuseum erg mooie. Daar ben ik blij met mijn kollega's. Mijn kollega's zijn erg aardig, we werken samen, we praten ook samen en we hebben veel plezier. Bovedien helpen ze mij om mijn spreken te verbeteren. Ik wil graag met hun doorgaan.’
Voor de samenwerkingspartners - organisaties in de gemeente waar vaak al veel vrijwilligers werkten - was het een unieke kans om nieuwkomers een plaats te geven in hun organisatie en bij te dragen aan hun integratie. Een van de deelnemende musea stelt:
‘Ik weet dat veel vrijwilligers het prettig en een goed idee vinden iets te kunnen bijdragen aan hun taaldoelstelling en ook hun best doen zo veel mogelijk met ze te praten. Kortom het is voor hun en ook voor ons een waardevolle ervaring. Wat ons betreft mag dit nog lang worden voortgezet.’
In een enkel geval heeft het vrijwilligerswerk zelfs geleid tot een aanbod voor betaald werk. Eén nieuwkomer is betaald gaan werken bij de organisatie waar het vrijwilligerswerk plaatsvond en één nieuwkomer is door zijn ervaring met het vrijwilligerswerk aangenomen bij een andere organisatie. Hiermee is de doelstelling van het project om een bijdrage te leveren aan een eerste stap richting de reguliere arbeidsmarkt geslaagd. Ook zijn de nieuwkomers gedurende het traject geattendeerd op items uit de bibliotheekcollectie die hen verder konden helpen bij hun vrijwilligerswerk (denk aan de collectie over de lokale samenleving, over het leren van de Nederlandse taal, over de Nederlandse arbeidsmarkt). Zo zijn deze nieuwkomers en hun begeleiders dus verbonden met de bibliotheekcollectie. Vanwege de positieve resultaten gaat Cubiss dit project dit voorjaar ook onder de aandacht brengen bij andere bibliotheken in het werkgebied.
Nog meer kansen
Veel bibliotheken hebben nog weinig contacten met de scholen waar inburgeringslessen worden gegeven. Als bibliotheeksector zouden we gezamenlijk kunnen nadenken over een goed aanbod richting deze scholen. Zeker nu de nieuwkomers vanaf 2020 niet langer zelf verantwoordelijk zijn voor het kiezen van een school: de gemeente gaat deze keuze maken. Gemeenten zullen de voorkeur geven aan scholen die bekend staan om hun kwaliteit. Een goede inhoudelijke samenwerking tussen deze scholen en bibliotheken zal daar zeker een pluspunt in zijn. Voor bibliotheken kan deze samenwerking interessant zijn om de bezoekers van de taalhuizen nog beter te kunnen bedienen. Onderdeel van het aanbod richting de scholen zal vanzelfsprekend
Digisterker voor vluchtelingen (pdf) - een speciale versie van de cursus ‘Werken met de e-overheid’ voor vluchtelingen - zijn. En wat te denken van literatuurlessen speciaal voor vluchtelingen als aanbod van de bibliotheek voor deze scholen? Lessen waarin met simpele taal nieuwkomers kennismaken met de bekendste Nederlandse jeugd- en volwassenenliteratuur? Hoe mooi zou dat zijn!
Dromen waarmaken
Even terug naar Hans Boutellier in de
VluchtelingenWerk IntegratieBarometer 2018:
‘Inburgeringstrajecten moeten ertoe bijdragen dat mensen hun dromen waar kunnen maken. Dat is kort gezegd de boodschap van dit rapport. Laat inburgering een kans en een positieve kennismaking met Nederland zijn.’ Mijn toevoeging: Laten we als openbare bibliotheken onze nieuwkomers helpen dromen - en tegelijk helpen deze dromen te vervullen. Dan helpen we deze mensen echt vooruit. Ga dit jaar als bibliotheek al in gesprek met de gemeente om een vanzelfsprekende partner op het gebied van inburgering te worden. We hebben als bibliotheken tenslotte alles in huis om dromen waar te maken.
Tekst: Juan Khalaf (j.khalaf@cubiss.nl)
Foto's bijeenkomst 'Op weg naar werk' met dank aan Juan Khalaf
Meer lezen