‘Geen strategie zonder straatologie’, zegt Pim van den Berg (1950) heel resoluut. ‘Wat ik daarmee bedoel? Dat je de connectie met de buitenwereld moet maken. Je kunt wel een mooie strategie uitdokteren achter je bureau, maar daar heb je weinig aan als je niet weet hoe deze op anderen overkomt. Het is voor organisaties en ondernemingen belangrijk dat ze zich bewust zijn van de visuele waarden die ze uitdragen - of willen uitdragen. Een voorbeeld: laatst was ik bij een bank. De medewerkers werden er geacht creatief en innovatief te zijn. Maar hun werkruimte zag eruit als een crematorium. Geen wonder dat er van de gedroomde vernieuwing weinig terechtkwam. Het beeld was dus niet congruent met het verhaal dat de bank wilde vertellen.’
Plaatje en praatje
Volgens Van den Berg zijn mensen en organisaties zich vaak niet echt bewust van wat ze om zich heen zien. ‘Daarom kunnen ze als het ware een abonnement nemen op mijn ogen: ik help hen goed te kijken’, vertelt hij. Van den Berg beschrijft zijn werkwijze. ‘Als ik tot de kern van een organisatie, bedrijf of stad wil doordringen, dan ga ik eerst heel veel beelden maken. Onlangs heb ik bijvoorbeeld nog drie dagen achter elkaar met mijn camera door Gouda gefietst. Onderweg schiet ik dan honderden plaatjes. Vervolgens ga ik die groeperen. Dat doe ik aan de hand van categorieën als: architectuur, openbaar vervoer, winkels, mensen, cultuur. Al rubricerend raken sommige dingen mij en dan dringt zich vervolgens vaak als vanzelf de kern van zo’n stad aan me op. Een kwestie van analyse, maar zeker ook van intuïtie.’
Van den Bergs werkwijze beperkt zich niet tot kijken alleen. ‘Ook het gesprek met anderen is heel belangrijk. Hoe zien zij bijvoorbeeld een bank, een apotheek, een bibliotheek? En komt dat overeen met wat zo’n organisatie of bedrijf wil uitstralen? Als een bibliotheek wil weten wat klanten van de bibliotheek vinden, hoeft ze niet per se een diepgravend onderzoek te doen. Ze kan net zo goed praatjes aanknopen met de bezoekers. Wat die te berde brengen, zegt al heel veel.’
Niet vrijblijvend
In het verleden bracht Van den Berg talloze malen een bezoek aan Londen. ‘Ik ken in Europa geen stad die creatiever is’, zegt hij enthousiast. Zijn kennis van Londen komt hem nu goed van pas. ‘Ik heb al een vrij vast omlijnd idee van wat mijn inbreng tijdens de reis zal zijn’, zo vertelt hij. ‘Op woensdag neem ik het voortouw. We rijden dan met kleine busjes, bedoeld voor maximaal zo’n zeven personen, kriskras door Londen en bezoeken onder meer een brouwerij met een nieuwe functie, een aantal vernieuwende winkels, een pub, een galerie, een restaurant, een oud station, het financiële centrum. Ik zal steeds wat vertellen, maar nodig de reizigers ook uit zelf foto’s te maken en met anderen in gesprek te gaan. Het is mijn bedoeling om hun nieuwsgierigheid te prikkelen, hun interesse op te wekken, ze energie te geven. Waarom? Om de deelnemers met een andere bril naar deze objecten te laten kijken. En hen te inspireren dat wat ze zien te vertalen naar hun eigen werkpraktijk. Want uiteindelijk is deze excursie geen vrijblijvend plezierreisje. Het is de bedoeling dat de reizigers nieuwe toekomstscenario’s ontwikkelen voor de bibliotheeksector. Scenario’s die ze niet hadden kunnen bedenken zonder deze reis.’
Op donderdag en vrijdag zal Van den Berg ook nog met de groep in Londen zijn, maar is zijn bijdrage aan het programma geringer. ‘We bezoeken dan onder meer de Idea Store en ook de The School of Life, een idee van filosoof Alain de Botton. Hij doet eigenlijk met woorden wat ik met beelden beoog te doen: de blik van mensen verbreden, ze op frisse ideeën brengen. Die dan uiteindelijk moeten resulteren in een nieuw verhaal. Misschien moeten we daar een boekje van maken. Ik hecht erg aan een tastbaar resultaat.’
De databank van het bureau van Pim van den Berg, Perspectives (www.perspectives.nl), bevat circa 1,2 miljoen beelden die op korte termijn openbaar toegankelijk worden. Een preview is al te bekijken.
Voor meer informatie over de studiereis naar Londen,
Join the London Interface,
zie hier. Inschrijven kan via
dit formulier.
Tekst: Femke van den Berg
Foto: Eimer Wieldraaijer