Frank Huysmans trad op als dagvoorzitter. Door ter gelegenheid van de Kinderboekenweek Gouden Griffel winnaar Jan Paul Schutten op de aquabrowser aan te klikken toonde hij, waarschijnlijk onbedoeld, welke idiote verwijzingen dit zoeksysteem oplevert. McCartney bijvoorbeeld.
Experimenteren
Met dat soort missers wist de eerste spreker,
Jan Bierhoff van Medialynx, wel raad. Hij begon met een somber beeld van de sector, al deed hij dat met mooie woorden: het handelingsperspectief ontbreekt. In iedere branche is er een balans tussen pioniers, volgers en toeschouwers nodig, maar in het openbare bibliotheekwerk is die verhouding zoek en is er een tekort aan drammerige irritante types.
Wat zijn op dit moment nog de
unique selling points van bibliotheken? Klantinformatie, locaties en status, alle drie elementen waarmee je, als je ze zelf niet uitbuit, ten minste kunt aansluiten bij innovaties van anderen. Bibliotheken moeten zich in snel tempo ontwikkelen tot een experimenteeromgeving en daarin innovators uit de overheid, commercie en wetenschap samenbrengen.
Jan Bierhoff ontwikkelt zelf
Leesradar Limburg, waar hij met verschillende partijen aan werkt en waar Google interesse voor heeft. Leesradar presenteert informatie in de vorm van een in een oogopslag te begrijpen context. Juist door de wijze van presenteren en de handige tools die eraan gekoppeld zijn, ontstaat een enorme meerwaarde. Bij de vragenronde steekt Bierhoff de zaal een hart onder de riem: mislukkende experimenten horen erbij, ook als ze met maatschappelijk geld zijn opgezet. Je leert juist van je mislukkingen!
Contextualiseren
De tweede spreker, Norma Verheijen, SIOB-adviseur Collectie Nederland in Context, is een ‘glas halfvol’ type. Ook al gaan de vernieuwingen niet zo snel en gaat er nog wel eens iets mis, zij houdt de moed er in. Al heeft het gratis lidmaatschap voor kinderen onder de 18 jaar de wet niet gehaald, er wordt nu bijvoorbeeld gestreefd naar een gratis e-bookaanbod voor kinderen (jaag je ze daarmee niet definitief de fysieke bibliotheek uit?). Zij verwacht veel van de samenwerking tussen de OBA, Theek 5 en de Bibliotheek Midden-Brabant op het gebied van de door iedereen als nogal vaag ervaren contextualisering. Het SIOB maakt zich er hard voor om, ook in de nieuwe setting als onderdeel van de KB, collectievorming aan te passen aan de nieuwe tijden.
Breed draagvlak
Aad van Tongeren van het ministerie van OCW lichtte de nieuwe bibliotheekwet en de gevolgen daarvan voor de collectionering toe. Collectievorming is de taak van professionals, niet van de overheid, die bemoeit zich alleen met de procesvoorwaarden. Dat doet de overheid door KB/SIOB eens per vier jaar een collectieplan te laten maken, maar daar hoeft volgens Van Tongeren niemand bang voor te zijn. Hij is, naast Norma Verheijen, duidelijk de andere helft van het halfvolle glas. We moeten blij zijn met het brede draagvlak dat bibliotheekwerk nog steeds heeft in Tweede Kamer en met de daarbij genoemde functies: kennis en informatie, lezen en literatuur, ontwikkeling en educatie, ontmoeting en debat, kunst en cultuur. Maar hoe gaan we die betalen?, hoor je de zaal denken. De komende weken wordt de wet in de Eerste Kamer behandeld. Als ze daar hun werk goed doen, struikelen ze over het veelvuldige gebruik van de woorden als ‘tenzij’ en ‘kunnen’, die de wet boterzacht maken, maar kennelijk was dit het maximaal haalbare bij de VNG.
 |
 |
Zeeuwse samenwerking
Na een ‘powerlunch’ (lekkere broodjes en gezellig netwerken) werd het tijd voor een subsessie met een geluid uit de praktijk. Frans van Spaandonk verzorgde namens het Netwerk van Zeeuwse Bibliotheken en als coördinator van de Plusbibliotheken een presentatie over de intensieve Zeeuwse samenwerking op het gebied van collectioneren en het delen van collecties. Zeeland bespaart ongeveer 60% van de tijd die voorheen aan het collectioneren op de verschillende locaties werd besteed en het IBL buiten Zeeland is sterk afgenomen door de gehele collectie als één te beschouwen. Dat dit in de praktijk mogelijk is, terwijl er per basisbibliotheek met verschillende budgetten gewerkt wordt, wekte verbazing en een beetje afgunst bij de luisteraars. Maar Van Spaandonk zweert bij niet te lang zeuren en gewoon beginnen. Per IBL wordt betaald en de bijdrage aan het collectieteam gebeurt op basis van afspraak. Gebruikers betalen niets voor binnen Zeeland aangevraagde media.
NBD Biblion, waar al wel voor heel Amsterdam gecollectioneerd wordt, gaf bij de vragenronde aan dat het Zeeuwse collectiebeleid nog niet uniform genoeg was om tot een voor beide partijen aantrekkelijk prijsstelling te komen, vandaar dat Zeeland het nu zelf doet. En naar tevredenheid!
Landelijk collectieplan
De tweede subsessie van mijn keuze was zeer populair: hoe zit dat met het door de wet voorgeschreven gezamenlijk collectieplan? Rianne Brouwers, Willemijn Jongens en Jan Bos lichten het toe. SIOB, BNL en KB vormen volgend jaar één organisatie en gaan in die hoedanigheid het landelijk collectieplan vaststellen dat in 2016 in zal gaan. De voorbereidingen worden al getroffen door met
stakeholders te praten (‘ik niet dus’ zag je sommige toehoorders denken) over hoe digitaal en fysiek bibliotheekwerk zich tot elkaar verhouden en voor welke doelgroepen we (willen) werken. De KB is eigenaar van een aantal goede voorbeelden van contextualisering van hun bijzondere collectie, maar kan van openbare bibliotheken nog wel iets leren over het bereiken van een breed publiek. Het collectieplan moet zich ook gaan uitspreken over (nieuwe) digitale content. Vanuit de zaal werd een dringende oproep gedaan om de bladmuziek niet te vergeten, waar qua digitalisering een enorme service- en efficiencywinst te behalen valt.
Het is duidelijk dat het plan er komt, maar de bezoekers van deze sessie maakten zich wel enigszins zorgen over de
top-down werkwijze waarop dat gebeurt… En de inhoud lijkt verder te gaan dan de door Aad van Tongeren genoemde ‘procesvoorwaarden’.
Snelheid en samenwerking
Verschillende toehoorders probeerden tijdens de slotrapportage hun samenvatting te geven. Wat hebben we opgepikt? Welke stippen zien we aan de horizon?
Chris Wiersma vindt dat het SIOB te veel blijft steken in beleidsvoornemens en mist concrete, vanuit de klanten gedachte, stappen.
Anne Rube verwacht veel van de Nationale Collectie in wording.
Jos Debeij, enthousiast en daadkrachtig, gaat zich in zijn nieuwe functie bij de KB hard maken voor een werkbaar collectieplan en dringt aan op snelheid. Niet naar de toekomst kijken in de achteruitkijkspiegel!
Ronald Spanier concludeert dat wij naar de klant toe moeten nu deze de voorkeur geeft aan het gemak van Wikipedia en Google boven de bibliotheek.
Frank Huysmans noemt het project
Jeugd in context als een mooi voorbeeld van samenwerking: 18 contentleveranciers werken daarin samen.
Coen van Hoogdalem mocht het slotwoord spreken: ‘Laten we trots zijn. Er zijn heel veel goede initiatieven en innovaties die gezien mogen worden.‘
Bij de borrel waren de meeste mensen het erover eens dat het een goede dag was, die iedereen er nog eens met zijn neus opgedrukt had dat samenwerking, delen van collecties en nieuwe vormen van presenteren de weg naar de toekomst vormen.
Tekst: Wendy de Graaff
Foto's: Marleen Wijnen
Voor de presentaties, zie de
website van het SIOB.
Zie verder ook de verslagen van
Frans Jaspers op biebtobieb en van
Jeanine Deckers op haar weblog Tenaanval.