Het einde van het jaar nodigt altijd uit tot de traditionele terugblikken, overzichten en onderzoeken. Het Amerikaanse
Library Journal strooit in zijn jaarlijkse Index of
Public Library Service weer met sterren voor de goed presterende bibliotheken in de
Verenigde Staten. In het overzicht, gebaseerd op cijfers van het Institute of Museum and Library Services (IMLS), wordt gekeken naar het beschikbare budget per hoofd van de bevolking, gerelateerd aan vier output-indicatoren: aantal uitleningen, aantal bezoekers, aantal deelnemers aan activiteiten en het gebruik van de publiekscomputers. Dat levert een lijst van 261 zogeheten
Star Libraries op (van de in totaal 7663 bibliotheken die zijn vergeleken), waarvan er 54 voor het eerst op de lijst staan. 51 bibliotheken verloren in 2015 hun sterstatus. 83 bibliotheken, van verschillende grootte, doen het zo goed dat ze de maximale vijf sterren scoren. Per bibliotheek zijn de cijfers op de website van
Library Journal te bekijken.
Library Journal biedt tevens
een overzicht van nieuw gebouwde academische en openbare bibliotheken die tussen 1 juli 2014 en 30 juni 2015 zijn opgeleverd. De acht die er volgens het Amerikaanse vakblad uitsprongen worden uitgebreider belicht.
Uit
Groot-Brittannië komen ondertussen weinig opbeurende geluiden naar aanleiding van de verschijning van de jaarlijkse
CIPFA (Chartered Institute for Public of Public Finance and Accountancy)
UK Public Library Statistics op 9 december.
Teleread rept van een grimmig beeld van de ravage die door jaren van bezuinigingen onder de Britse bibliotheken is aangericht. CILIP, Chartered Institute of Library and Information Professionals,
spreekt over een ‘alarmerend dieptepunt’. Het afgelopen jaar hebben de Britse bibliotheken te maken gekregen met een bezuiniging van bijna 70 miljoen euro. Als gevolg daarvan hebben 106 bibliotheken hun deuren moeten sluiten, waardoor er nu nog 3917 over zijn, een teruggang met 2.6%, ten opzichte van vorig jaar.
The Guardian wijst er fijntjes op dat sinds het aantreden van de regering-Cameron (in 2010) het aantal bibliotheken met maar liefst 14% (549 vestigingen) is teruggelopen als gevolg van 180 miljoen pond (bijna 250 miljoen euro) aan bezuinigingen. In dezelfde periode liep het aantal bezoekers terug met bijna 14% (tot 265 miljoen). Britse bibliotheken worden steeds afhankelijker van vrijwilligers, een ontwikkeling die de sector zorgen baart. Het aantal vrijwilligers steeg het afgelopen jaar met maar liefst 19% ten opzichte van het voorgaande jaar, terwijl het aantal betaalde krachten terugliep met bijna 4%. Sinds 2010 liep het betaalde personeel terug met 21.7%, terwijl het aantal vrijwilligers omhoog schoot met 92.6% tot 41.402. De best bezochte bibliotheek van Groot-Brittannië is overigens Manchester Central library met 1.332.999 bezoekers. Opvallend genoeg komt de bibliotheek van Birmingham niet voor in de top-5.
Veel Nederlandse bibliotheken hebben lovenswaardig snel gereageerd op de toegenomen instroom van vluchtelingen, met initiatieven als pop-upbibliotheken in azc’s (zie het dossier in
Bibliotheekblad nr 1 2016, maar voorloper op dit gebied is toch wel
Duitsland. Het Duitse vaktijdschrift
Buch und Bibliothek (BuB) biedt al in september onder de titel ‘
Willkommen! Flüchtlingsprojekte in deutschen Bibliotheken’ een overzicht van verschillende op vluchtelingen gerichte projecten in onder andere Duisburg, Hamburg, Nordheim en Osnabrück. Op
Bibliotheksportal worden daar nog eens zo’n 20 voorbeelden aan toegevoegd. Het Deutscher Bibliotheksverband biedt onder de titel
'Flüchtlinge Wilkommen!' een uitgebreid overzicht van
best practices, mogelijke samenwerkingspartners en beschikbaar materiaal, inclusief een ‘Willkommensplakat’ en een ‘Interkulturelles Wimmelbild’. Ook verschillende deelstaten bieden op hun websites overzichten van door bibliotheken georganiseerde activiteiten voor vluchtelingen. De
IFLA kwam in oktober met een internationaal overzicht van bibliotheekinitiatieven voor vluchtelingen in zes Europese landen. EBLIDA volgde niet veel later met een uitgebreider
overzicht en een
persverklaring over het belang van bibliotheken voor vluchtelingen.
De IFLA reageerde
in november op de eind september door de Verenigde Naties goedgekeurde
Agenda 2030 voor duurzame ontwikkeling met het beschikbaar stellen van een
toolkit (pdf). In de Agenda 2030 wordt een wereldwijd kader uiteengezet om armoede te bestrijden en tot duurzame ontwikkeling te komen tegen 2030, voortbouwend op de millenniumdoelstellingen voor ontwikkeling die in 2000 werden goedgekeurd. De
IFLA roept bibliotheken en bibliotheekorganisaties op richting hun overheden duidelijk te maken welke belangrijke rol zij kunnen spelen bij het realiseren van de doelstellingen van Agenda 2030, om er zo voor te zorgen zeker deel uit te maken van de nationale beleidsplannen die aansluiten bij Agenda 2030.
Tekst: Bart Janssen