De bibliotheek als bolwerk tegen 'Trumpism'?

Internet Archive
Het Internet Archive, dat de afgelopen decennia grote delen van het internet heeft gearchiveerd (en dat tijdens de verkiezingscampagne een belangrijke bron is voor onder anderen journalisten die zich bezighouden met fact checking), besluit het zekere voor het onzekere te nemen en een zogeheten ‘mirror site’(een soort kopie van de originele website) in Canada op te zetten, buiten bereik van mogelijk Amerikaans ingrijpen, uit angst voor overheidssurveillance en aantasting van de privacy na het aantreden van Trump. Brewster Kahle, drijvende kracht achter The Internet Archive, roept in een blogpost op 29 november mensen op te doneren om de Canadese mirror site mogelijk te maken en voegt daaraan toe: ‘On November 9th in America, we woke up to a new administration promising radical change. It was a firm reminder that institutions like ours, built for the long-term, need to design for change. For us, it means keeping our cultural materials safe, private and perpetually accessible. It means preparing for a Web that may face greater restrictions. It means serving patrons in a world in which government surveillance is not going away; indeed it looks like it will increase. Throughout history, libraries have fought against terrible violations of privacy—where people have been rounded up simply for what they read. At the Internet Archive, we are fighting to protect our readers’ privacy in the digital world.’ Tegenover CBC Canada licht hij het nog eens toe: ‘We don't know what is going to happen. We can just take the candidate, now president-elect Trump at his word. His statements about privacy and surveillance, net neutrality, freedom of the press, closing up part of the internet — at least we should take him at his word at this point.’
Overigens mag de Amerikaanse verkiezing rekenen op de warme belangstelling van The Internet Archive, dat niet alleen de verkiezingscampagnes (de debatten, campagnefilmpjes, verslaggeving) heeft gedocumenteerd, maar ook alle reacties op de uitslag van de verkiezing wil archiveren. Daarnaast werkt de organisatie samen met partners aan het project End of Term Web Archive, in het kader waarvan alle overheidsinformatie die tijdens Obama’s periode online is verschenen, gearchiveerd wordt, omdat het waarschijnlijk is dat veel ervan online zal verdwijnen of onvindbaar zal worden met het aantreden van een nieuwe administratie. Op 5 januari 2017 meldt het Internet Archive de lancering van het Trump Archive, met meer dan 700 op tv uitgezonden speeches, debatten, bijeenkomsten en andere nieuwsitems die betrekking hebben op Donald Trump, over controversiële onderwerpen als immigratie, Trumps belastingafdracht, de e-mails van Hillary Clinton en gezondheidszorg, totaal goed voor meer dan 520 uur aan videomateriaal. Het eerste materiaal dateert uit 2009 en de collectie groeit nog elke dag. Het Trump Archive bouwt voort op het in 2012 door The Internet Archive opgezette TV News Archive, dat het mogelijk maakt om video op tekstniveau doorzoekbaar te maken. De samenstellers van het Trump Archive hebben de nadruk gelegd op uitspraken van Trump die op feiten zijn gecheckt door onder andere FactCheck.org, PolitiFact.com en The Washington Post’s Fact Checker. In een persbericht stelt The Internet Archive over het Trump Archive: ‘By providing a free and enduring source for TV news broadcasts of Trump’s statements, the Internet Archive hopes to make it more efficient for the media, researchers, and the public to track Trump’s statements while fact-checking and reporting on the new administration. The Trump Archive can also serve as a rich treasure trove of video material for any creative use: comedy, art, documentaries, wherever people’s inspiration takes them. We consider the Trump Archive to be an experimental model for creating similar archives for other public officials. For example, we’ll explore the idea of creating curated collections for Trump’s nominees to head federal agencies; members of Congress of both parties (for example, perhaps the Senate and House majority and minority leadership); Supreme Court nominees, and so on. While we’ve largely hand-curated this collection, we hope to collaborate with researchers to apply machine intelligence to expand this collection, building others and making search of our entire TV library vastly more efficient.’

Pal voor kernwaarden
Ondertussen benadrukken verschillende bibliotheken in het land met verklaringen op hun website in de dagen na Trumps verkiezing dat ze nog steeds pal staan voor waarden als vrijheid van meningsuiting, gelijkheid voor iedereen, het afwijzen van discriminatie op basis van ras, geslacht etc, bescherming van ieders privacy e.d. Michelle Jeske, directeur van de Denver Public Library, somt ze op 25 november in een artikel in The Denver Post met als titel ‘Considering the Denver Public Library’s mission in the wake of the election’ allemaal nog eens op. Pamela Nyberg Kiesner, directeur Bellingham Public Library, stelt op 27 november op de website van de bibliotheek in een bericht met als titel ‘Library stands strong against hate, offers resources and services for all’: ‘Public libraries are in a unique and special position to promote equity, diversity and inclusion, and take a strong stand against hate and intolerance. We serve as safe havens and as trusted community resources for all. Today I join my library colleagues across the nation speaking out, reaffirming our collective commitment to offering welcoming and vital services and spaces. (...) We take very seriously our responsibilities to uphold freedom of speech and open exchange of knowledge and ideas, yet we will not tolerate hate speech or actions that threaten anyone’s safety or dignity. We celebrate inclusion and opportunity for everyone, encouraging an environment where diverse ideas flourish and we oppose discrimination in all its forms. (...) Public library core values are clear: free access, intellectual freedom, privacy and confidentiality. At the Bellingham Public Library, these responsibilities shape everything we do in service of our mission: Connecting our community with each other and the world to read, learn, meet and discover. We stand for these values unwaveringly.’

Door Amerikaanse bibliotheken worden kwesties als privacy, vrijheid van informatie en meningsuiting en overheidssurveillance van oudsher altijd al als belangrijke issues gezien (waarbij overigens ook de ALA een niet te onderschatten rol heeft gespeeld, bijvoorbeeld als aanvoerder van het verzet tegen de Patriot Act ruim tien jaar geleden), maar met de verkiezing van Trump lijken deze onderwerpen met stip boven aan de bibliotheekagenda terecht te zijn gekomen. Behalve de eerder genoemde verhuizing van het Internet Archive naar Canada, zijn er meer signalen die duiden op een verhoogde waakzaamheid onder de Amerikaanse bibliotheken. Zo meldt The Guardian op 30 november in een artikel met de titel ‘Libraries promise to destroy user data to avoid threat of government surveillance’ dat de New York Public Library (NYPL) in reactie op de verkiezing van Trump haar privacy policy heeft aangepast. Jeroen de Boer vraagt zich naar aanleiding van dit Guardian-artikel in een blogpost op 14 december af waar de Nederlandse bibliotheken zijn in het debat over privacy. ‘Maar de Nederlandse bibliotheken zijn en blijven in deze discussie onzichtbaar. Niet dat zij niets aan privacy doen overigens, maar die betrokkenheid heeft voornamelijk betrekking op de eigen systemen en is daarmee intern gericht. Naar buiten toe, in het publieke en politieke debat, is de bibliotheek geen deelnemer en zéker geen pro-actieve partij. En dat vind ik zorgelijk,’ aldus De Boer.

De American Library Association brengt op 6 december samen met 17 andere organisaties een statement naar buiten, getiteld 'Principles for Technology Rights and Opportunity', om de nieuwe Trump-regering te wijzen op het belang van een open internet en van de inzet van technologie op een manier ‘that supports freedom of expression and equality of opportunity for all’. ‘The new administration arrives at a crucial moment for technology and civil rights. The future of an open internet, and of technology that supports freedom of expression and equality of opportunity for all, will depend on the actions and decisions of the new president. Technology has the potential to expand economic opportunities, provide a megaphone to historically marginalized groups, improve education, make government more efficient, and much more. But fulfilling this potential will require policies that respect the principles that have allowed the internet to become what it is today and that support the civil rights of all Americans,’ aldus de verklaring, waarin de nieuwe president gevraagd wordt zeven principes te respecteren die volgens de ondertekenaars leidend dienen te zijn bij het beleid op het gebied van technologie en media: Access, Openness, Inclusion, Free Speech, Choice, Privacy, Opportunity.

Een dag eerder, op 5 december, riepen Gennie Gebhart en Kerry Sheenan van de Electronic Frontier Foundation bibliotheken onder de wat omineuze titel ‘Librarians, Act Now to Protect Your Users (Before It’s Too Late)’ reeds op onverzettelijk vast te houden aan de bescherming van de privacy van hun gebruikers. ‘With the recent election of President-elect Donald Trump, many libraries are rightfully worried about a renewed threat to their users’ privacy. If the incoming administration sticks to its promises to identify and deport millions of people, monitor individuals based on their religious beliefs, and expand libel laws, for example, libraries could receive unprecedented government requests for information on their users. (...) As the new administration takes office in January, we will need librarians more than ever. We need them to safeguard our access to information and our intellectual privacy. We need them to limit the amount and specificity of data available about users. We need them to fight back against government requests for user information,’ aldus Gebhart en Sheenan, die er gelijk maar zes suggesties aan toevoegen waarmee bibliotheken deze opstelling in de praktijk kunnen brengen.

 

Activistische opstelling
Op 30 november benadrukt Romeo Rosales, Jr, medewerker van de Pan American Branch Library in San Antonio, in een opiniestuk op Public Libraries Online nog maar eens dat bibliotheken pal staan voor het recht op privacy en de vrijheid van meningsuiting. Het stuk, getiteld ‘Librarians Stand for Right to Privacy and Freedom of Speech’, sluit af met de woorden: ‘It is vital librarians and libraries across the country uphold all of our fundamental rights to freedom of speech and privacy. The fight will continue and librarians will continue to fight for what they believe is inalienable.’ Op de website Boingboing verwijst Cory Doctorow in een bericht met de titel ‘Librarians must resist trumpism’ naar het standpunt van ‘radical librarian’ Jason Griffey, die zijn titel in de blogpost ‘Stand, Fight, Resist’ eer aandoet en zich ook voor veel collega-bibliothecarissen te radicaal-activistisch uitlaat. ‘Jason Griffey wants librarians to continue their 21st century leadership in the resistance to surveillance and persecution -- a proud record that includes the most effective stands against GW Bush's Patriot Act -- by pledging to make libraries safe havens from trumpism and its evils: electronic surveillance; racial and gender-based discrimination; and the assertion that ideology trumps empirical reality,’ aldus Doctorows verzachtende samenvatting van Griffeys standpunt. Griffey verwerpt de notie dat bibliotheken ‘neutrale’ plekken zouden zijn of zouden moeten zijn. Het hele concept bibliotheek stoelt op zekere (politieke) waarden aldus Griffey, die stelt: ‘Neutrality favors the powerful, and further marginalizes the marginalized. In the face of the current political climate, with the use of opinions as bludgeons and disinformation as the weapon of choice for manipulation and intellectual coercion, it is up to those who value fact and believe in the care of those in need to stand up and positively affirm that to do otherwise is evil.’
Griffey is overigens niet de enige bibliothecaris die zich strijdlustig en activistisch opstelt in reactie op Trumps verkiezing. Onder anderen Barbara Fister laat in haar blogpost ‘Get Ready to Fight for What Matters’ een niet minder radicaal geluid horen: ‘A proto-fascist administration has been elected thanks to voter suppression, gerrymandering, propaganda, falsehoods, divisiveness, racism, and fear – as well as understandable anger that big business and the political elite have colluded for years to disable democracy and enrich the few at the expense of the many. (...) Everything libraries stand for is on the line. The chance to hang onto some federal dollars pales in comparison. There is no middle ground, here. We have to choose: our values or the goals of this administration. We can’t have it both ways. This is not the time for appeasement. If we truly believe in our values, if they’re more than feel-good slogans, we must commit ourselves to fighting for them.’ Bibliothecaris Andy Woodworth (in 2010 door Library Journal uitgeroepen tot een van de 'Movers & Shakers' van dat jaar) gebruikt in een blogpost met de veelzeggende titel ‘When Professional Values Must Become Political Deeds’ vergelijkbare bewoordingen. In het op 19 januari 2017 op MTV News verschenen artikel ‘In Trump’s America, activist librarians who won’t be shushed’ komen enkele activistische bibliothecarissen aan het woord die vinden dat bibliotheken niet neutraal kunnen blijven en een standpunt moeten innemen. Onder hen onder anderen Jessica Bratt, werkzaam bij de Grand Rapids Public Library en in 2016 door Library Journal uitgeroepen tot Mover & Shaker, die mede aan de basis stond van Libraries 4 Black Lives, een groep van bibliothecarissen die zich hebben verenigd in het kielzog van de Black Lives Matter-beweging en die vinden dat bibliotheken een standpunt moeten innemen tegen raciale ongelijkheid en voor sociale gerechtigheid. Bratt zegt onder andere: ‘Libraries have a long history of social action. We can take a stand — don’t need to be on the tail end of history anymore.’ In hetzelfde artikel komt ook Diedre Conkling aan het woord, werkzaam bij Lincoln County Library en lid van de Social Responsibilities Round Table van de American Library Association, die vindt dat bibliothecarissen ‘have an important role to play in nearly every big fight happening in politics right now’. Conkling zegt: ‘Everything is related to libraries. You could name almost any topic, and I could tell you how it’s related to libraries.’

Hate speech
Dat de zorgen en verhoogde alertheid van de bibliotheken wellicht niet geheel ongegrond zijn, blijkt misschien uit de toename van het aantal meldingen van bekladding van bibliotheekboeken (en zelfs -gebouwen) met hate speech. The Guardian meldt op 12 december in het artikel ‘US libraries report spike in Islamophobic hate speech since election’ dat sinds de verkiezingen meer dan voorheen incidenten gemeld worden waarbij exemplaren van de Koran of boeken over de islam in bibliotheken beklad worden met swastika’s en hate speech, onder andere op 21 november in de Evanston Public Library. ALA-president Julie Todaro zegt daarover in The Guardian: ‘These crimes – from defacing library materials in public libraries to offensive graffiti on the walls of academic libraries – have begun to mirror the divisive rhetoric of this campaign season.’ In The New York Times merkte ze in een artikel met de titel ‘Libraries Become Unexpected Sites of Hate Crimes’ op 8 december reeds op: ‘In the last year, we have had startling increases in the number of hate crimes. I am stunned that I have seven or eight examples, because we have never had these kinds of crimes before in libraries. We are in an increasingly difficult situation, because the communities are as divided as they have ever been.’ Het misschien tot op heden meest schokkende incident lijkt zich op 11 december te hebben voorgedaan in de Kansas City Public Library, waar onder andere een schilderij, een ruit en wc-hokjes in het mannentoilet beklad werden met swastika’s en racistische leuzen. In een verklaring meldt de Kansas City Public Library over de bekladdingen: ‘On Sunday, December 11, there were four separate incidents of vandalism and graffiti at the Central Library. A patron drew swastikas on a library portrait, a glass window in the library’s main entrance, the stairwell to the vault level, and also scrawled racist, derogatory, and hateful messages inside a men’s bathroom stall, as well as the phrase “Hail President Trump”. The patron was caught on surveillance video, and library staffers contacted police. An investigation is underway. The Kansas City Public Library condemns both the vandalism to a public institution, and the sentiment behind the graffiti. While we respect an individual’s right to free speech, we are strongly against the manner in which it was expressed.’

Library Journal beschrijft in het op 23 december verschenen artikel 'Public Libraries Grapple with Hate Incidents' hoe bibliotheken worstelen met het tegen bibliotheken gerichte politiek gemotiveerde vandalisme. Directeur Karen Danczak Lyons van de Evanston Public Library, die op 21 november te maken kreeg met een hate incident, benadrukt in dit artikel hoezeer de bibliotheek zich wil blijven opstellen als een verbindende actor in de lokale gemeenschap, als een plaats waar een beschaafde uitwisseling van ideeën kan plaatsvinden. 'We’ve positioned ourselves at EPL as a place to come together to build community, to talk about topics that may be difficult, that there may be strong feelings about, but to do it in a format that is an opportunity for civil discourse and listening to other points of view. So this isn’t new work for us,' aldus Danczak Lyons.

 

 

Bibliotheken als 'verbinders' in een verdeeld rakende samenleving
Bibliotheken mogen dan vaker het voorwerp van haatdragend en schijnbaar racistisch gemotiveerd vandalisme zijn, opvallend is ook hoe vaak ze gekarakteriseerd worden - of zichzelf positioneren - als plekken van verbinding en hoop in een samenleving die steeds meer verdeeld lijkt te raken. ‘Libraries can save divided America’, stelt Mark Smith, directeur van de Texas State Library and Archives Commission, zelfs. ‘Where do Americans find the authoritative, trusted information and connections they need to live productive fulfilled lives? To what safe and neutral space do Americans turn to reconnect with their communities and each other? The answer is: the library. Libraries are in a unique position to participate -- even lead -- the healing process in our country,’ aldus Smith. Direct na de verkiezingen verschijnt in de Los Angeles Times een column van David Kipen, journalist en oprichter van de Libros Schmibros Lending Library, onder de titel ‘How to weather the Trump administration: Head to the library.’ ‘Even now, in this riven country, after this whole entropically hideous year, most Americans still agree on at least one institution. Mercifully, it’s the one that may just save us: the public library. (...) Librarians may be the only first responders holding the line between America and a raging national pandemic of absolutism,’ aldus Kipen. ‘More desperately than ever, we need our libraries now, and all three of their traditional pillars: 1) education, 2) good reading and 3) the convivial refuge of a place apart. In other words, libraries may be the last coal we have left to blow on.’

Rebecca Miller, hoofdredacteur van de Library Journal, spreekt op 4 december in haar redactioneel, getiteld ‘The Better Angels: Committed To Defending an Inclusive Society’, een vergelijkbaar vertrouwen uit in de verbindende kracht van bibliotheken. ‘Librarians are guardians of certain civic values. They have long been bastions of free inquiry, freedom of expression, and increased access, overcoming barriers and challenges. (...) Libraries foster dialog. They can knit the torn fabric of communities back together. Now more than ever the people we serve—in cities, towns, and rural areas and on campuses—need libraries to provide access to authoritative information and sanctuary. Those who staff our facilities need a new level of commitment, attention, and support to deliver on that promise and the values from which it sprang.’ Op 30 december publiceert Library Journal het artikel ‘Libraries Nationwide Seek to Foster Dialog’ waarin enkele voorbeelden genoemd worden van bibliotheken die proberen een verbindende factor binnen hun gemeenschap te zijn.
Op 11 november - enkele dagen na de verkiezingen - had het Public Programs Office van de ALA onder de titel ‘The Post-Election Library’ reeds een overzicht gemaakt van initiatieven waarmee bibliotheken in hun gemeenschap een verbindende rol probeerden op te pakken, zoals een ‘post-election conversation’ georganiseerd door de Princeton (N.J.) Public Library. De afdeling van jeugdbibliothecarissen van de ALA, YALSA, heeft onder de titel ‘Supporting Youth in the Post-2016 Election Climate’ een uitvoerige bronnenlijst opgesteld voor jeugdbibliotheken die zoeken naar wegen om kinderen en jongeren te begeleiden in het vijandige klimaat voorafgaand en volgend op de verkiezingen.
 

Nepnieuws
Het ligt voor de hand een relatie te leggen tussen de rol van bibliotheken op het gebied van mediawijsheid en het herkennen en ontmaskeren van ‘fake news’ - na de verkiezingen veelvuldig genoemd als van invloed op de uitslag. In ieder geval blijkt uit een op 15 december door het Pew Research Center naar buiten gebracht onderzoek dat 23 procent van de respondenten aangeeft een verzonnen nieuwsbericht gedeeld te hebben - ‘either knowingly or not’. Ongeveer tweederde van alle ondervraagde volwassenen gaf aan dat ‘fabricated news stories cause a great deal of confusion about the basic facts of current issues and events,’ aldus Pew in het bericht ‘Many Americans Believe Fake News Is Sowing Confusion’ op haar website. De verantwoordelijkheid voor het bestrijden van nepnieuws wordt door de respondenten vooral gelegd bij politici, zoekmachines, social media-sites en het publiek zelf. 

Maar bibliotheken zien hier ook zeker een rol voor zichzelf. Onder andere de Topeka & Shawnee County Public Library brengt dit in de praktijk door in het artikel ‘How to Spot “Fake News”’ op de eigen website uit te leggen hoe men fake news kan identificeren. Een ander voorbeeld is de Longmont Public Library, waar naar aanleiding van de gebeurtenissen rond de verkiezing van Trump een cursusprogramma gelanceerd wordt om fake news te leren herkennen.
Op de website van het tijdschrift American Libraries verschijnt op 27 december een artikel met de titel ‘Fighting Fake News. How libraries can lead the way on media literacy’ van journalist Marcus Banks, die bibliothecarissen en journalisten ‘natuurlijke bondgenoten’ noemt bij het bevorderen van kritische nieuwsconsumptie. 

Op 11 januari 2017 verschijnt op de website Public Libraries Online een uitgebreid artikel, getiteld ‘Public Libraries in the Age of Fake News’, van de hand van Barbara Alvarez, die stelt dat fake news eigenlijk van alle tijden is, maar dat het bij de laatste verkiezingen wel een belangrijkere rol lijkt te zijn gaan spelen, met name door de impact van social media. ‘The 2016 presidential election may be over, but a lasting effect is in place: the prevalence of fake news. More important­ly, this is a time to recognize the impor­tance of public libraries and their potential to provide communities with the resources and information that they need. Companies are taking steps to combat fake news. Mark Zuckerberg, the founder of Facebook, rolled out a strategy to cir­cumvent the spread of fake news on Face­book.This includes improving detection, flagging news as fake, and creating new streams to report fake news. Addition­ally, Google is restricting fake news sites from being able to use AdSense. These efforts are important and should be cel­ebrated. Yet they do not solve the reason why people are reading fake news. This is where public libraries are a necessary component to this fight,’ aldus Alvarez.
Op de website van Library Journal verschijnt echter ook een opiniestuk van iemand die zich de ‘Annoyed Librarian’ noemt, waaruit grote scepsis blijkt over de impact die bibliotheken op dit terrein hebben of tijdens de verkiezingscampagne hadden kunnen hebben.

Toch zien bibliothecarissen over het algemeen voor zichzelf hier een belangrijke rol, zo lijkt het, en ze getuigen daarvan in artikelen met titels als ‘In the war on fake news, school librarians have a huge role to play’ en ‘The challenge facing libraries in an era of fake news’. Op 1 januari 2017 verschijnt in School Library Journal het uitgebreide artikel ‘The Smell Test: Educators can counter fake news with information literacy. Here’s how’, waarin de auteur, Linda Jacobson, bibliotheken oproept hun verantwoordelijkheid te nemen: ‘Librarians have an opportunity to take leadership in the current crisis. As proven authorities on information literacy, library professionals can help students analyze news authenticity. It’s time to step up to the plate.’ Jacobson benadert het onderwerp praktisch en geeft een uitgebreid overzicht van bronnen, instrumenten en tips. Ook Joyce Valenza biedt in het op 26 november 2016 op de website van School Library Journal verschenen artikel ‘Truth, truthiness, triangulation: A news literacy toolkit for a “post-truth” world’ een uitvoerige praktische uiteenzetting over wat bibliotheken kunnen betekenen waar het gaat om nepnieuws.

In Nederland lijkt in ieder geval Mark Deckers hier ook een rol voor bibliotheken te zien, getuige zijn tweet van 26 december. En ook Jeroen de Boer legt in zijn blogpost ‘Mediawijsheid. En nu?’ de relatie tussen het herkennen van nepnieuws en de rol die bibliotheken hebben op het gebied van mediawijsheid.

Hoezeer de Trump-regering ook door vrijwel de gehele Amerikaanse bibliotheekwereld gevreesd en verafschuwd lijkt te worden, zijn verkiezing heeft in ieder geval wel een debat losgemaakt over de kernwaarden waarvoor een bibliotheek staat of hoort te staan en dat kan alvast een heilzaam gevolg zijn van de tumultueuze overgang naar een nieuwe politieke realiteit: een toegenomen zelfbewustzijn bij de bibliotheken over hun rol en plaats in de samenleving.

 

Zie ook de Peiling 'Nederlandse bibliotheken moeten zich actiever opstellen in het debat over kwesties als privacy en overheidssurveillance'.