Hoe ontmantel je een potentiële splijtzwam?

Zwartepietendiscussie
Had het VOB bestuur tijdens de vorige ALV nog geprobeerd deze lastige klip tactisch te omzeilen, in Utrecht bleek het veenbrandje nog niet geblust. VOB-voorzitter Marleen Barth: ‘Meer dan vijf leden hebben deze brief ingediend en dan zijn we als bestuur verplicht daar iets mee te doen. Maar dit is wel een complex onderwerp en een potentiële splijtzwam, die veel ellende kan veroorzaken. Vanwege het ingewikkelde karakter van de materie vragen we tijd voor nadere studie om met een gedegen voorstel te komen. Of dat komend voorjaar al het geval zal zijn, is de vraag.’ Jacques Malschaert, directeur van Bibliotheekservice Fryslân en mede-ondertekenaar van de brief: ‘Dit gaat om meer dan een structurele kwestie, dit gaat ook om de cultuur van de vereniging. In dat licht zou ik wat meer spirit in uw reactie verwachten.’ Chris Wiersma, directeur De Nieuwe Bibliotheek (Almere): ‘Ik krijg associaties met de zwartepietendiscussie. Tegen de indieners zou ik willen zeggen: ik vind het niet handig de huidige structuur van de vereniging te framen als ondemocratisch. Ik voel de urgentie van de briefschrijvers niet. Mijn tip: voer de discussie rustig en relativerend.’ Marleen Barth: ‘Ik herhaal, wij zijn bereid er als bestuur goed naar te kijken. Arthur Schellekens (VOB-directeur) en ik zijn erg toegewijd aan het veranderen van de cultuur van de vereniging, en als dit erbij hoort, gaan we daar zeker zorgvuldig mee om.’ Waarmee de gedachten ongewild teruggingen naar Heer Olivier B. Bommel en zijn legendarische uitspraak ‘Tom Poes, verzin een list’, want hoe ontwar je deze gordiaanse knoop tot ieders tevredenheid?

Commissies
Wat wel op brede instemming kon rekenen, was het bestuursvoornemen om binnen de VOB commissies in te stellen die zich tijdelijk of permanent buigen over een onderwerp of thema, en die hierover gevraagd en ongevraagd het bestuur adviseren. Daarmee werd het plan losgelaten dat in de vorige ALV was gelanceerd en dat neerkwam op het verdelen van de leden in secties naar het aantal fte’s dat bij hen werkzaam is (in concreto: een sectie met organisaties met minder dan 10 fte’s, eentje tussen 10 en 20 fte’s, 20 tot 50 fte’s, 50 fte’s of meer, en daarnaast eigen secties voor de POI’s en de multifunctionele organisaties). Dit plan kreeg onvoldoende steun in de gevoerde gesprekken en tijdens de regionale bijeenkomsten. Theo Peeters, directeur Theek 5: ‘Het bestuur heeft goed geluisterd naar de leden. Ik ben blij met dit nieuwe voorstel.’ Zijn standpunt werd gedeeld door de overige aanwezigen. Twee commissies die op korte termijn het licht zullen zien, gaan zich richten op werkgeverszaken (deze commissie zal een langdurig karakter krijgen) en ICT (een van de aandachtspunten betreft de discussie over de totstandkoming van één landelijk bibliotheeksysteem). Ton van Vlimmeren, directeur bibliotheek Utrecht: ‘Ik stel voor dat we nog een derde commissie in het leven roepen, die zich buigt over de vraag wat de agenda van de vereniging is.’

Fuwa-instrument
Ander punt dat aan de orde kwam, was het nieuwe fuwa-instrument (functiewaardering). Vragen die bij de directeuren bleken te leven, zijn onder meer: wat houdt dat nieuwe instrument precies in, wat betekent het voor bibliotheken, zorgt het voor allerhande rompslomp waar niemand op zit te wachten, en – misschien wel het meest prangend van alles – zorgt het voor ‘opwaartse druk’ (extra kosten)? Een aantal directeuren, onder wie Frans Bergfeld van de bibliotheek Waterland, trok hierover aan de bel, maar Theo Kemperman, directeur bibliotheek Rotterdam – de organisatie die al langere tijd tot tevredenheid met het nieuwe fuwa-instrument opereert – nam de kou uit de lucht met zijn mededeling dat de nieuwe werkwijze alles een stuk vereenvoudigt en geenszins lastenverzwarend uitpakt.

Certificeringskader
De begroting en het jaarplan 2018 van de VOB werden door de leden aangenomen. Astrid Vrolijk, directeur bibliotheek Zwolle en voorzitter van de CAO-delegatie, gaf aan dat er met het oog op de nieuwe CAO volgend jaar stappen dienen te worden gezet, terwijl Jan Gommer, directeur bibliotheek Flevoland en voorzitter Stichting Bibliotheekwerk (SBW), uiteenzette dat ook laatstgenoemde club in 2018 een nieuw visietraject ingaat (met het oog op de periode 2019-2023). Nadat Cultuurconnectie (de brancheorganisatie voor cultuureducatie, amateurkunst en volksuniversiteitswerk, die in een belendende zaal vergaderde) eerder die ochtend in Utrecht al unaniem akkoord was gegaan met het nieuwe certificeringskader, zag Willem Camphuis, directeur van de Stichting Certificering Openbare Bibliotheken (SCOB), tot zijn genoegen dat de leden van de VOB even later dat voorbeeld volgden. Hans van Velzen meldde namens de KB Inkoopcommissie dat het beschikbare bedrag in 2018 12 miljoen euro bedraagt en dat het streefcijfer qua aanbod 20.000 e-books is (zijnde de helft van de markt). Van Velzen: ‘Het doet me genoegen te kunnen zeggen dat binnenkort ook Het Financieele Dagblad en de andere kranten weer tot het pakket behoren.’ Theo Peeters: ‘Mijn complimenten voor de commissie. Ook juich ik toe dat er een nieuw platform komt.’

Kijktip
Met het oog op de midterm review van de Wsob (Wet stelsel openbare bibliotheekvoorzieningen) gaf Marleen Barth aan in haar nopjes te zijn met de motie over bibliotheken in kleine kernen van partijgenoot Lodewijk Asscher (fractieleider PvdA in de Tweede Kamer). Een motie die door de Tweede Kamer is aangenomen. De voorzitter sloot de ALV af met de mededeling dat zij ook met veel plezier had gekeken naar de drieënhalf uur durende documentaire Ex Libris van Frederick Wiseman over de New York Public Library (vertoond op het IDFA). De Vereniging van Openbare Bibliotheken haalt deze documentaire naar Nederland om te vertonen voor haar achterban en relaties.

Tekst: Eimer Wieldraaijer