Van 31 mei tot en met 2 juni vond in de Zuid-Hongaarse stad Pécs een internationale conferentie plaats over bibliobussen. Naast vertegenwoordigers uit Hongarije, Kroatië, Roemenië, Servië, Slovenië en Duitsland was ook aanwezig ZB | Planbureau en Bibliotheek van Zeeland, die met de Biblioservicebus en de Columbus internationaal geldt als een voorloper. Antoinette van Zanten, afdelingshoofd Dienstverlening en Educatie bij ZB| Planbureau en Bibliotheek van Zeeland, doet verslag.
In de meeste Europese landen en ook op andere continenten is de bibliobus een niet weg te denken vorm van bibliotheekdienstverlening, die niet alleen voor minder dichtbevolkte plattelandsgebieden van groot belang is, maar ook ter ondersteuning van het primair onderwijs in stad en land een rol van betekenis vervult.
ZB Planbureau en Bibliotheek van Zeeland is met de Biblioservicebus, die naast de bibliothecaire dienstverlening allerlei diensten aanbiedt die op het platteland niet of nauwelijks meer te krijgen zijn (geldautomaat van de Rabobank, postkantoor, ov chip oplaadpunt, sociale vraagbaak welzijnsorganisaties etc.) en met de onderwijsservicebus
Columbus, een mobiel Bibliotheek
op school-concept met een projectmatig aanbod, nog steeds toonaangevend in innovatie, en was daarom opnieuw uitgenodigd door de
Csorba Gyὄzὄ Library, Transdanubian Regional Library and Knowledge Centre, voor een
bibliobussenconferentie. De conferentie vond plaats van 31 mei tot en met 2 juni in de mediterraans aandoende stad Pécs in Zuid-Hongarije en er waren vertegenwoordigers uit Hongarije, Kroatië, Roemenië, Servië, Slovenië en Duitsland aanwezig. Ook
in 2015 was ZB reeds vertegenwoordigd tijdens deze conferentie en enkele jaren terug ook op conferenties in Maribor, Slovenië en
in Bosnië.
Verrassend was voor mij dat er nu ook in de Oost-Europese landen belangrijke stappen worden gezet waar het gaat om de vernieuwing van de bibliotheekfunctie, ook voor de bibliobussen. Waar op eerdere conferenties vooral het algemene belang van lezen en leesbevordering op het platteland belicht werd, was nu het centrale thema de maatschappelijke en educatieve rol van bibliobussen. Community-ontwikkeling en jongerenwerk, culturele gelijkheid en bibliobussen en publieke educatie in de meest ruime zin.
Mooie voorbeelden kwamen voorbij over de toegevoegde waarde van bibliobussen in het leven van de gebruikers. Leesbevorderingsprojecten voor de verschillende doelgroepen, van voorschools tot leesclubs oudere jeugd, ondersteuning van leerkrachten, deels grensoverschrijdende specifieke projecten gericht op achterstandsgroepen zoals de Roma. Maar ook theatervoorstellingen, bezoeken aan gevangenissen en bedrijven, locaties op het strand. Niet alleen de geëigende materialen maar ook programmeerprogramma’s, met zelfs een 3D-printer aan boord voor projecten en in de prachtige bus die opereert in een streek bij de Hongaars-Roemeense grens was een enorm beeldscherm aangebracht waarop fijn films bekeken kunnen worden omdat kinderen dat thuis niet kunnen. Opvallend is dat in een relatief klein taalgebied als het Hongaarse, waar weinig kinderboekenauteurs zijn, door bibliotheken materiaal wordt ontwikkeld om de eigen taal voor kinderen toegankelijk te maken. De conferentie bood ook interessante informatie over het
bibliobuswerk in Duitsland, waar 102 bibliobussen functioneren, die interessante culturele projecten uitvoeren zoals zomerprogramma’s voor eenzame ouderen en allerlei activiteiten om het primair onderwijs te ondersteunen. Een leuk initiatief komt uit
Freiburg, waar de bibliobus ’s zomers in de dierentuin staat en waar dan veel bezoekers even langskomen om materiaal te lenen.
Duidelijk is dat de bibliobussen overal een belangrijke rol hebben als een ontmoetingsplek voor de kleine kernen waar geen voorzieningen meer zijn.
En wat heeft Zeeland kunnen bijdragen? Interessant vond men enkele elementen van ons beleid: het inzetten van bussen bij de aanpak van laaggeletterdheid, de mogelijkheden voor het organiseren van spreekuren of lokale aanwezigheid met digi- en taalprogramma’s en ook de inzet van bussen om de
makers library voor het voetlicht te brengen op het platteland.
Bijzonder was de presentatie van een aantal bibliobussen uit Hongarije, Kroatië, Slovenië en Roemenië die tijdens de conferentie plaatsvond op het prachtige plein midden in Pécs, waar kinderen activiteiten in de bussen konden bijwonen en bewoners de bussen konden bewonderen.
Conclusie
Wat opvalt is dat iedereen op eigen wijze projecten ontwikkelt die niet ver afstaan van de lijn die we nu in Nederland volgen met de breed uitgezette programma’s rond leesbevordering.
Resultaat van de conferentie is dat de deelnemers willen onderzoeken hoe we bredere Europese projecten willen insteken, zodat ook internationaal nog meer geprofiteerd kan worden van afzonderlijke inspanningen. Projecten onder meer gericht op kennisuitwisseling en versterking van de professionele deskundigheid.
Tekst: Antoinette van Zanten
Foto’s: Antoinette van Zanten en Henk Kosters