Nieuwe bibliotheek Oodi Helsinki: ode aan democratie en burgerschap

Het programma van de feestelijke opening van Oodi werd door de bibliotheek zelf omschreven als a ‘unique journey into Finnish culture, nature and communal spirit’ en ‘an origin story of literacy, democracy and, by extension, Oodi’.

Met de nieuwe bibliotheek willen de Finnen een nieuw concept neerzetten, een bibliotheek van de toekomst waar nog wel plaats is voor boeken, maar waar bijvoorbeeld ook ontmoetingsruimtes en opnamestudio’s te vinden zijn, en een ruimte met gameconsoles en 3D-printers om de creativiteit te stimuleren. Oodi hanteert dan ook het motto ‘Not just a library. Your interface to everything.’ Oodi-directeur Anna-Maria Soininvaara: ‘It was clear right at the start that we are creating a completely new library concept. A major part of the services is produced by our partners instead of us.’

Oodi, die overigens niet de centrale bibliotheek Pasila zal vervangen, moet de huiskamer van de stad worden, waarbij elk van de drie verdiepingen een eigen karakter gekregen heeft. De begane grond staat in het teken van de ontmoetingsfunctie, evenementen en horeca, de eerste verdieping kan gezien worden als een ‘urban workshop’ en staat in het teken van een leven lang leren, creativiteit, ‘leren door te doen’, samen projecten uitvoeren of muziek maken en de bovenverdieping wordt ook wel de ‘book heaven’ genoemd, gericht op rust en ontspanning. Op de begane grond vindt de bezoeker onder andere een groot atrium, ontmoetingsruimtes, groepsstudieruimtes, een café-restaurant, een bioscoop en expositieruimte, op de tussenverdieping onder meer studio’s voor muziek en audiovisuele toepassingen, werkplekken en vergaderruimtes, makerspaces, een keuken voor kooklessen, een ‘living lab’ en een ‘media space’, en op de bovenverdieping ruimte voor de boekencollectie, een kinderafdeling, een leeszaal met ‘stille zones’, een café en een dakterras. Oodi herbergt verder Helsinki-Info, een gemeentelijk informatiepunt over zaken als werk, opleidingen en huisvesting dat is verhuisd vanuit het stadhuis, de Europa Experience, een digitale showroom van de Europese Unie, Playground Loru, een ‘public playground’ en een ‘an open meeting place for children and families with children’ en Brygga, een gemeentelijk informatiepunt over stadsontwikkeling en stedelijke projecten waar inwoners feedback aan het stadsbestuur kunnen geven.


Oodi is Fins voor ‘ode’ en de, recht tegenover het parlementsgebouw gelegen, bibliotheek wil ook een ode zijn aan de democratie van het nu honderd jaar onafhankelijke land en aan de sterke Finse traditie waarin scholing en het kweken van burgerschap centraal staan. Oodi als ‘eine Ode an den Bildungsbürger’, zoals het Duitse Der Standard het mooi omschrijft. Burgemeester Jan Vapaavuori van Helsinki zegt over Oodi: ‘Oodi symbolises the core values of our society, such as education, culture, equality and openness. The promotion of these values is especially vital in these times marked by uncertainty. Oodi stands firmly in the defence line of our democracy.’ Nasima Razmyar, de locoburgemeester van Helsinki, noemt de nieuwe bibliotheek in de Duitse Tageszeitung zelfs een ‘Bollwerk gegen Populismus’. Tommi Laitio, hoofd van de afdeling Cultuur en vrije tijd van de gemeente Helsinki, gebruikt in de New York Times gelijkaardige bewoordingen als hij uitlegt dat ‘the building and its expansive technological offerings were partly intended as a bulwark against populism.’ Het New York Times-artikel vervolgt: ‘“This is very much a political project,” Mr. Laitio said, arguing that threats to democracy across the globe in recent years could be explained partly by people’s uncertainty about technological advances. Oodi’s high-tech equipment is intended to counteract those fears. “It allows people to experience the future so it doesn’t feel so intimidating,” he explained. (...) “We often think that things like social cohesion or democracy are just words, but in spaces like these they really come to life,” Mr. Laitio said. “You need some social infrastructure for communities to work. You can’t build them on friendship, or this abstract idea of living together.”’