Als we in een gemeente alleen nog kunnen kiezen tussen helemaal geen bibliotheek, een Karmac-bibliotheek of een low-cost-bibliotheek (onder de vlag van een reguliere basisbibliotheek), waar kiezen we dan voor? Hoe vervelend die keus ook is, het antwoord zal zijn een zo goedkoop mogelijke bibliotheek die toch deel uitmaakt van “het stelsel”. In de hoop op betere tijden, waarin zo’n servicepunt kan worden uitgebreid.
Kostenefficiënt
ProBiblio hielp bibliotheken met mogelijkheden te komen tot verantwoorde low-cost-bibliotheken door het maken van
een rapport hierover (met voorbeeldbeschrijvingen van en aanbevelingen voor kostenefficiënte bibliotheekvoorzieningen in dorpen en stadswijken).
De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) maakt er melding van op
haar website (17 september).
Vervelende keuzen
Dat vervelende keuzen eraan komen, blijkt niet alleen uit de toenemende roep om '
paradigmawisselingen', maar ook uit alle berichten over ontslaan van personeelsleden. Er is geen centraal overzicht van het aantal ontslagen, maar dat er fors ingekrompen wordt is duidelijk. De trend die
het CBS al liet zien zet door. In 2008 bereikte het aantal betaalde personeelsleden in openbare bibliotheken een top van 9110 personen (gerekend vanaf 2005; helaas telt CBS de PSO’s sinds dat jaar niet mee). In 2011 (laatst bekende cijfers) was het 8340, dus al 770 minder.
Alarmbellen
Bij de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) zijn
nieuwe alarmbellen gaan rinkelen door publicatie van een in haar opdracht vervaardigd rapport met de titel
Gemeenten in perspectief (pdf). Het is gemaakt door het Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden (COELO) van de Rijksuniversiteit Groningen en te vinden op
www.coelo.nl (10 september). Het COELO heeft berekend dat bij ongewijzigd beleid het gezamenlijke tekort van de gemeenten in 2017 € 6,1 miljard zal bedragen. Het bestaat uit € 2,7 miljard tekort bij de nu al uitgevoerde taken, uit € 2,9 miljard als verschil tussen de kosten die het rijk maakt voor de naar gemeenten te decentraliseren taken in het sociale domein en de bedragen die gemeenten ervoor zullen krijgen en uit € 0,5 miljard minder als gevolg van de bezuiniging van € 6 miljard door het rijk.
Gevaar
COELO schrijft: 'Het gevaar dreigt dat de te decentraliseren taken tot verdringing zullen leiden van taken die traditioneel tot het gemeentelijke pakket behoren.' Die conclusie trekt COELO mede uit uitkomsten van een panel (zie pagina 41 in het rapport), waarin burgers is gevraagd aan te geven op welke taken er bezuinigd mag worden of voor welke de belasting verhoogd mag worden (indien mogelijk, maar de ruimte voor eigen belastingbeleid van gemeenten is gering).
Helaas voor ons horen bibliotheken, samen met buurtcentra, sportaccommodaties en speelruimten bij de voorzieningen waarvan 60% vindt dat er op bezuinigd kan worden. Het minst willen mensen bezuinigen op thuiszorg (21%) en op het onderhoud van schoolgebouwen (37%). Het meest (94%) op uren straatverlichting. We winnen het dus nog wel van de traditioneel veel genoemde lantaarnpalen als concurrent bij het brengen van Verlichting.
Wim Keizer