Deze vraag stelden we onszelf ook bij de Bredebieb. We hebben een verkenning gemaakt om in kaart te brengen hoe het vraagstuk van vluchtelingen in elkaar zit en wat hierin de rol van de bieb kan zijn. Onder stoom en kokend water is bijgaande mindmap (pdf) gemaakt. Het kan heel goed zijn dat de mindmap beter en vollediger gemaakt kan worden. Alle suggesties zijn welkom!

In deze verkenning hebben we contact gezocht met het ministerie van Veiligheid & JUstitie, het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, de IND, het COA, gemeenten, opvanglocaties en onderling ervaringen en inzichten gedeeld.

We denken het volgende te zien:
* Bibliotheken kunnen enorm relevant zijn voor de vluchtelingen. Belangrijk is om onderscheid te maken tussen een aanpak voor statuslozen en statushouders, Statuslozen zijn vluchtelingen die zich hebben laten registreren door IND en eerste onderdak nodig hebben. Normaliter gaan zij naar een aanmeldcentrum van het COA. Er is meer capaciteit nodig. COA regelt daarom met gemeenten noodopvang. Het gaat hierbij slechts om 72 uur; dit kan verlengd worden. Statushouders zijn mensen die een voorlopige verblijfsvergunning voor 5 jaar hebben gekregen. Dit leidt tot rechten en plichten bij de statushouder, maar ook bij de gemeente. Het gaat om zaken als leerplicht, werk, inburgering, huisvesting. Deze mensen gaan vaak naar een azc. Ook die zitten vol. Daarom zijn er ook tijdelijke azc’s.
* Maak onderscheid in een strategische en operationele aanpak:

• Strategisch: op landelijk niveau is het van belang dat de bibliotheek bij landelijke partijen positie krijgt. Dat heeft de bieb nu niet. Zo komen bibliotheken nu bijvoorbeeld niet voor in de draaiboeken van gemeenten, IND en COA. Er is lokaal natuurlijk contact. Maar landelijk is daar geen werkwijze voor, zodat  bibliotheken lokaal makkelijk kunnen aanhaken. Hier ligt een grote opgave voor VOB en KB.
• Operationeel: er gebeurt veel. Bibliotheken kunnen veel meer betekenen door hun krachten te bundelen en meer vanuit een gemeenschappelijke programmering te werken die lokaal wordt geladen. Hier kan de KB een belangrijke rol spelen. De landelijke ict-architectuur benutten om te voorkomen dat elke bieb zijn eigen digitale dossiers maakt of sociale kaarten voor vluchtelingen. Doe samen wat gemeenschappelijk is en vul dat aan met wat lokaal nodig is.

Dit is een eerste bijdrage die we vanuit de Bredebieb graag met iedereen willen delen.

We zijn erg benieuwd naar reacties. Schroom daarom niet te reageren.

Maarten Crump

PS De titel van dit gastblog is ontleend aan David Lankes.

Zie ook de bijdrage 'Wat doen bibliotheken voor vluchtelingen?' elders op deze website.